Achillespeesblessure (achillestendinopathie)

Wat is achillestendinopathie?

Achillestendinopathie is een irritatie van de achillespees, een dikke strook weefsel langs de achterkant van het onderbeen, die de kuitspieren met de hiel verbinden. De term tendinopathie wijst op een probleem met een pees, zowel kortdurend of langdurig. De achillespees helpt om de krachten in het been af te stemmen en ondersteunt de beweging van het been en het enkelgewricht. Achilles tendinopathie ontstaat als de eisen die aan de achillespees gesteld worden groter zijn dan diens vermogen om te functioneren. Dit kan na 1 gelegenheid optreden (acuut letsel) of na herhaalde irritatie of “microtrauma” (chronisch letsel).

De ernst van acuut letsel wordt beoordeeld op basis van de hoeveelheid schade aan de pees:

• Niveau I: lichte overbelasting, ontwrichting van een paar vezels. Lichte tot gemiddelde pijn, gevoeligheid, zwelling, stijfheid. Normale genezing verwacht met behoudende behandeling.
• Niveau II: Gemiddelde overbelasting, ontwrichting van meerdere vezels. Gemiddelde pijn, zwelling, moeizaam lopen. Normale genezing verwacht met behoudende behandeling.
• Niveau III: Volledige scheuring, vaak gekarakteriseerd door een “plop”. Onmiddellijke pijn, onvermogen om gewicht te dragen. Heeft normaal gezien een operatie nodig om te herstellen.

Meestal is pijn aan de achillespees het resultaat van herhaald trauma aan de pees. Deze overbelasting kan leiden tot chronische achilles tendinopathie, wat een geleidelijke afbraak van het weefsel inhoudt en meestal met fysiotherapie wordt behandeld.

Achilles tendinopathie kan leiden tot een combinatie van verschillende klachten, waaronder:

• Stijfheid van de enkel
• Spanning van de dij
• Verminderde kracht van de dij
• Abnormale voetstructuur
• Abnormale beweging van de voet
• Ondeugdelijk schoeisel
• Een verandering in een training of sport

Pijn kan zich op elk punt op de pees voordoen; het meest voorkomende gebied waar gevoeligheid optreedt is net boven de hiel, hoewel het ook kan voorkomen op de plek waar de pees met de hiel samenkomt.

Wat zijn de symptomen van achillestendinopathie?

Bij achillestendinopathie kunt u de volgende symptomen ervaren:

• Gevoeligheid in de hiel of hoger op de achillespees
• Gevoeligheid in de enkel
• Gevoeligheid in de kuit
• Zwelling aan de achterkant van de enkel
• Pijn aan de achterkant van de hiel
• Pijn en stijfheid bij lopen, vooral in de eerste stappen

Hoe wordt achillestendinopathie vastgesteld?

Uw fysiotherapeut zal uw medisch dossier bekijken en een grondig onderzoek van uw hiel doen. Het doel van dit eerste onderzoek is om het letselniveau in te schatten en vast te stellen wat de oorzaak is en wat bijgedragen heeft aan uw letsel.

Het is gebruikelijk dat uw fysiotherapeut een bewegingsinschatting maakt. Dit kan inhouden dat u loopt, hurkt, traploopt of op 1 been staat. De beweging en kracht in uw been zal ook worden beoordeeld.

Uw fysiotherapeut kan ook vragen stellen over uw dagelijkse activiteiten, trainingsschema en schoeisel om andere bijdragende factoren vast te stellen.

Beeldtechnieken zoals röntgen of MRI zijn meestal niet nodig om achilles tendinopathie vast te stellen.

U en uw fysiotherapeut zullen samen een plan ontwikkelen om uw specifieke doelen te bereiken. Om dat te doen zal uw fysiotherapeut behandelplannen kiezen gericht op een of alle van de volgende gebieden:

• Pijn – Verschillende strategieën voor bestrijding van pijn kunnen worden toegepast, zoals het aanbrengen van ijs en het gebruik van een brace voor het aangedane been, of het gebruik van therapieën zoals iontoforese (een op de huid geplaatst medisch verband dat elektrisch wordt geladen en gebruikt om de pijn en ontsteking te verminderen) of therapeutisch ultrageluid.
• Bewegingsbereik –  Uw enkel, voet of kniegewricht kunnen onvolledig bewegen, waardoor belasting op de achillespees toeneemt. Rekken en manuele therapie technieken (massage en beweging) toegepast op het onderlichaam om de normale beweging in de voet, enkel, knie en heup te herstellen kunnen deze spanning reduceren.
• Spierkracht – Spierzwakte of –onbalans kan leiden tot extreme overbelasting van de achillespees. Gebaseerd op uw specifieke gesteldheid, zal uw fysiotherapeut een persoonlijk, progressief weerstandsprogramma voor de onderste ledematen voor u opstellen. U kunt beginnen met zittende krachtoefeningen – bijvoorbeeld, met uw voet duwen en trekken aan een trekband. U kunt dan verdergaan met oefeningen in een staande positie – bijvoorbeeld, op uw tenen staan.
• Manuele therapie – Uw therapeut kan uw aandoening behandelen met hands-on behandelingen om uw spieren en gewrichten te bewegen en hun beweging en kracht te verbeteren. Deze technieken richten zich meestal op gebieden die u zelf niet goed kunt behandelen.
• Functionele training –  Zodra uw pijn, kracht en beweging beter worden, moet u veilig terug kunnen keren naar veeleisender activiteiten. Om de spanning op de achillespees en het risico op herhaald letsel te minimaliseren is het belangrijk om uw lichaam veilige, gecontroleerde bewegingen aan te leren. Uitgaande van uw doelen en de observatie van uw beweging zal uw fysiotherapeut een serie activiteiten opstellen, die u helpen uw lichaam goed te gebruiken en te bewegen om veilig de taken die nodig zijn om uw doelen te behalen te kunnen uitvoeren.
• Patiënt training – Uw therapeut zal met u samenwerken om plannen te identificeren en vast te stellen waarmee elke mogelijke externe omstandigheid die u pijn oplevert, zoals ondeugdelijk schoeisel of verkeerde oefeningen, wordt aangepakt. Hij of zij zal ook uw schoeisel bekijken en verbeteringen aanbevelen en een persoonlijk oefenprogramma ontwikkelen om u te helpen een pijnvrije uitoefening van de door u gewenste handelingen te verzekeren.

Fysiotherapie bevordert herstel van achillespeesletsel door zaken als pijn en zwelling van het aangedane gebied en gebrek aan kracht, flexibiliteit of lichaamscontrole aan te pakken. Als de aandoening onbehandeld blijft, zal de pijn voortduren en kunnen leiden tot een volledig afscheuren van de achillespees, waardoor meestal een hersteloperatie nodig is.

Als uw chirurg beslist dat een operatie nodig is, zal na de operatie een aantal maanden fysiotherapie nodig zijn. Direct na de operatie, wordt uw enkel in een spalk gezet met gebruik van krukken om het aangedane weefsel te laten herstellen. Zodra voldoende genezing heeft plaatsgevonden, zult u met uw fysiotherapeut werken aan het geleidelijk terugkrijgen van de mobiliteit in uw enkel en de kracht in uw been. Hij of zij zal ook helpen om het vermogen om zonder hulp te lopen terug te krijgen – en u voorzichtig begeleiden naar terugkeer naar de door u gewenste recreatieve activiteiten.

Kan achillestendinopathie worden voorkomen?

De beste methoden om letsel aan de achillespees te voorkomen zijn het zorgen voor de juiste beweging en spierkracht van het onderlichaam, met speciale aandacht voor uw trainingsroutine – vooral veranderingen in de ondergrond waarop  getraind wordt, de hoeveelheid training of uw schoeisel.

Uw fysiotherapeut zal u helpen in het proces dat gaandeweg veeleisender handelingen in uw routines terugbrengt zonder uw achillespees te overbelasten. Houdt er rekening mee dat te snelle terugkeer naar activiteiten na het letsel vaak leidt tot voortdurende pijn en het steeds wordt moeilijker om de aandoening te behandelen.

Wat zijn risicofactoren van achillestendinopathie?

U loopt meer risico op een achillespeesblessure:

• Door een slechte warming-up en cooling-down
• Bij intensief sporten op middelbare of hogere leeftijd
• Als uw kuitspieren verkort of stijf zijn
• Bij overgewicht
• Op een harde ondergrond tijdens het sporten (asfalt, beton)
• Als uw schoenen de schokken van de landing onvoldoende opvangen of onvoldoende ondersteuning (aan de hiel) geven
• Bij een (geringe) standafwijkingen van de onderbenen (bijvoorbeeld ‘O-stand’), de voeten (bijvoorbeeld knikplatvoeten) of een beenlengteverschil
• Als u in korte tijd te veel, te vaak en te snel loopt of springt (met name aan het begin van het seizoen of na een blessureperiode maken sporters deze fout vaak)
• Bij eenzijdige trainingsvormen zoals heuvel- en sprongkrachttrainingen

Wat is er aan de klachten van een achillespeesblessure te doen?

Een achillespeesblessure is goed te behandelen. Een fysiotherapeutische behandeling kan de pijn, zwelling en bewegingsbeperking verminderen. Bovendien zorgt de behandeling voor het herstel van de functie en kan deze een terugkerende blessure helpen voorkomen.

De behandeling kan bestaan uit:

• Voldoende rust nemen
• Ibuprofen of een andere NSAID’s (Niet Steroïde Anti-Inflammatoire Drugs) gebruiken, deze verminderen de ontstekingsreactie
• Oefentherapie bij één van onze fysiotherapeuten
• Spalken van de voet (bij een ernstige achillespeesblessure)
• Een trainingsprogramma onder leiding van de fysiotherapeut om de kuitspieren te versterken en daarmee de achillespees te ontlasten
• Verbetering van uw looppatroon indien u uw voet verkeerd belast, eventueel in combinatie met een inlegzool
• Een behandeling van uw rug indien de oorzaak van de achillespeesblessure hierop terug te leiden is
• Een operatie: als uw achillespees gedeeltelijk of volledig is afgescheurd is het meestal raadzaam de pees direct te hechten, daarna is gedurende vier tot zes weken gipsverband nodig

Wat kan ik zelf aan achillestendinopathie doen?

Met name als de eerste klachten zich nog maar net voordoen, kunt u veel doen om erger te voorkomen:

• Meteen na de training waar uw blessure ontstond, koelt u de achillespees gedurende 15 minuten met ijs: masseer het gebied rond de pijnlijk plek met een ijsblokje of leg uw been op een stoel met een coldpack of een plastic zakje met kapotgeslagen ijsklontjes onder de achillespees. Leg een theedoek tussen de huid en de ijszak, zodat uw huid niet kan beschadigen door bevriezing. Herhaal dit koelen zo’n drie tot vijf keer per dag
• Controleer uw hardloopschoenen: zijn ze afgetrapt, staan ze scheef, zijn slap? Koop nieuwe om trainingsbelasting te verminderen
• Stop met belastende trainingsvormen of pas deze tijdig aan om beginnende peesklachten te laten genezen. Zoek andere bewegingsvormen om uw conditie op peil te houden: fietsen of aquajoggen bijvoorbeeld
• Laat uw kuitspieren masseren als deze stijf zijn
• Als u na twee tot vier weken geen duidelijke verbetering bespeurt, vraag dan sportmedisch advies bij de huisarts of (sport)fysiotherapeut

Let op: overschrijd de pijngrens niet, want dat vertraagt de genezing!

Wanneer kan ik mijn achillespees weer gewoon belasten?

Zestig procent van de mensen met lichte achillespeesklachten is na tien tot twaalf weken klachtenvrij. Als u zich in een vroeg stadium laat behandelen, kunt u snel en volledig herstellen van een achillespeesblessure.

Wat kan ik doen om in de toekomst een achillespeesblessure te voorkomen?

Als u met de volgende punten rekening houdt, kunt u een achillespeesblessure in de toekomst te voorkomen:

• Neem tijd voor een goede warming-up en cooling-down
• Zorg dat er geen pijn optreedt als u rekoefeningen doet, is dat wel het geval, neem dan rust en laat u adviseren door uw huisarts of fysiotherapeut
• Bouw uw trainingen goed op
• Doe spierversterkende oefeningen
• Train zoveel mogelijk op een zachte en effen ondergrond (bos, gras).
• Draag goede sportschoenen met een schokdempende zool, een stevige hielsteun en een hoge soepele hielrand, vervang ze tijdig
• Let op uw lichaamsgewicht
• Masseer de kuit om spierkramp te verminderen en herstel te bevorderen
• Draag warme, hoge sokken tegen het afkoelen van de pees