Benigne Paroxismale Positiedraaiduizeligheid (BPPD)
Wat is BPPD?
Benigne Paroxismale Positiedraaiduizeligheid is een veelvoorkomend binnenoor probleem dat het vestibulaire systeem, dat wordt gebruikt om het evenwicht te bewaren, aantast. BPPD veroorzaakt kortdurende duizeligheid wanneer uw hoofd in bepaalde, met de zwaartekracht verband houdende, posities draait. Benigne betekent dat deze aandoening niet levensbedreigend is, en normaal gezien niet erger wordt. Paroxysmaal betekent dat de duizeligheid (gevoel van draaierigheid) plotseling optreedt. De term positie duidt erop dat de duizeligheid wordt veroorzaakt door veranderingen in de positie van het hoofd, meestal bij het gaan liggen of bij het omdraaien in bed of bij omhoog kijken. Het draaiende of duizelige gevoel wordt draaiduizeligheid genoemd.
Een laag van calciumcarbonaat is van nature aanwezig in een deel van uw binnenoor (de urtriculus). BPPD ontstaat wanneer stukjes van dit materiaal afbreken en zich naar een ander deel van het binnenoor, de halfcirkelvormige kanalen (meestal het buitenste kanaal), verplaatsen. Deze kleine calcium kristallen (otoconia) worden soms “oorstenen” genoemd.
Als u uw hoofd op een bepaalde manier beweegt, bewegen de kristallen in het kanaal en stimuleren de zenuwuiteinden waardoor u duizelig wordt. De oorzaak van BPPD is meestal niet bekend: de kristallen kunnen echter losraken door trauma aan het hoofd, ontsteking, aandoeningen zoals de ziekte van Ménière of ouderdom. BPPD komt vaker voor bij vrouwen en het kan erfelijk zijn.
Hoe voelt BPPD ?
BPPD komt meestal voor na een verandering van houding, zoals gaan liggen, omdraaien in bed, bukken of omhoogkijken. Een korte vertraging, meestal minder dan 15 seconden, kan volgen op een verandering van houding voordat de symptomen zich voordoen. Het duizelige gevoel is kort en intens en houdt meestal ongeveer 15 tot 45 seconden aan. De symptomen kunnen echter tot 2 minuten aanhouden als de kristallen klem raken in een deel van het binnenoor. De periodes van duizeligheid doen zich vaak weken- of maandenlang voor. Gedurende deze periodes, kunt u het gevoel hebben dat de kamer om u heen draait en u kunt zich ook licht in het hoofd, uit evenwicht en misselijk voelen.
Signalen en symptomen van BPPD
De signalen en symptomen van BPPD houden meestal minder dan een minuut aan. De signalen en symptomen komen en gaan en kunnen soms een tijdje verdwijnen en dan weer terugkomen. Beweging van het hoofd veroorzaakt de meeste signalen en symptomen van BGPPD en omvat onder andere de volgenden:
- Duizeligheid
- Het gevoel dat uw omgeving draait of beweegt
- Verlies van evenwicht of instabiliteit
- Misselijkheid
- Overgeven
Hoe wordt BPPD vastgesteld?
De diagnose van BPPD is gebaseerd op of u een bepaalde type onvrijwillige oogbeweging heeft (“nystagmus” genaamd) en of u duizelig bent wanneer u uw hoofd in bepaalde posities draait. Uw fysiotherapeut zal tests uitvoeren waarbij uw hoofd op specifieke manieren wordt gedraaid om te zien of duizeligheid en onvrijwillige oogbewegingen zich voordoen. Deze onderzoeken helpen de therapeut om de oorzaak en het type van uw duizeligheid vast te stellen en of u doorverwezen moet worden naar een arts voor aanvullend onderzoek.
De positietests zijn bedoeld om de symptomen van BPPD uit te lokken. Door uw hoofd op een bepaalde manier te bewegen en te kijken naar uw ogen kan uw fysiotherapeut de juiste tegenbeweging vaststellen om de duizeligheid te verminderen of te laten verdwijnen.
Er zijn veel verschillende types van duizeligheid en duizeligheid is voor mensen moeilijk te omschrijven, waardoor het lastig is om BPPD en andere vormen van duizeligheid vast te stellen. Wees bij uw arts zo specifiek mogelijk als u uw symptomen beschrijft.
Leg bijvoorbeeld uit dat u licht in uw hoofd bent of dat u de kamer ziet of voelt draaien tijdens een aanval. Beschrijf ook hoelang de symptomen aanhouden (seconden, minuten, uren of dagen). Doe uw best om te beschrijven waardoor de duizeligheid erger of minder erg wordt. Is uw duizeligheid bijvoorbeeld erger bij beweging of als u van houding verandert? Wordt de duizeligheid minder als u stilzit of rust?
Bespreek vooral alle recente ziektes of letsel, problemen met uw immuunsysteem, veranderingen in medicatie of hormonen, en hoofdpijnen. Deze aanwijzingen geven uw fysiotherapeut inzicht en kunnen helpen bij h et vaststellen van een accurate diagnose, of aantonen dat verwijzing naar een andere specialist nodig is.
Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij BPPD ?
Gelukkig herstellen de meeste mensen van BPPD door een specifieke maar zeer effectieve hoofd- en nekbeweging, uitgevoerd door een gespecialiseerd fysiotherapeut. Uw fysiotherapeut zal u door een serie van 2 tot 4 houdingswisselingen begeleiden. Elke positie wordt op voorschrift van de fysiotherapeut 30 seconden tot 2 minuten aangehouden.
Deze herpositioneringsbehandelingen zijn ontworpen om de kristallen vanuit de halfcirkelvormige kanalen weer terug te bewegen naar de juiste plek in het binnenoor (de urtriculus). Een herpositioneringsbehandeling genaamd de Epley manoeuvre wordt gebruikt om buitenste kanaal BPPD, het kanaal dat het vaakst betrokken is, te verhelpen. Er is geen medicatie tegen BPPD en in sommige gevallen zou medicatie ook meer schade doen dan helpen.
In een aantal gevallen kan BPPD niet worden aangepakt met behandelmanoeuvres en kan een chirurgische ingreep genaamd “posterior canal plugging” worden overwogen. Maar een operatieve ingreep komt weinig voor.
Kan BPPD worden voorkomen?
Er zijn geen manieren bekend om BPPD te voorkomen, met name niet als het wordt veroorzaakt door zaken als hoofdletsel of ouderdom. Zodra iemand BPPD ervaart kunnen de symptomen terugkomen als nieuwe kristallen afbreken en in het halfcirkelvormige kanaal terecht komen of als losse kristallen zich verplaatsen als u uw hoofd in een bepaalde houding houdt. Sommige mensen beschrijven dat hun BPPD symptomen op een voorspelbare wijze terugkeren, misschien seizoensgebonden of met het veranderen van het weer.
Binnen 3 jaar met BPPD krijgt ongeveer 50% van de mensen te maken met herhaling. BPPD ten gevolge van hoofdletsel komt vaker terug. Zodra iemand BPPD ervaren heeft kunnen de symptomen terugkeren als nieuwe kristallen afbreken. Hoewel uw BPPD kan terugkeren, kunt u de symptomen herkennen en uzelf veilig houden totdat u geholpen wordt. Uw fysiotherapeut zal de juiste manoeuvre toepassen om de kristallen weer op de juiste plaats in het binnenoor te krijgen en zal u ook leren doe u oefeningen kunt doen waardoor de symptomen verminderen of verdwijnen.
Wat voor soort fysiotherapeut heb ik nodig voor duizeligheid?
Voor duizeligheid heeft u een gespecialiseerde fysiotherapeut nodig in duizeligheid. Bij Fysiotherapie Douma zijn Frank Mulder en Carmen van Eijck volledig gespecialiseerd in Duizeligheid. Ook werken wij samen met KNO artsen van Bergman Clinics | KNO in Hilversum.