Enkel impingement

Een enkel impingement (of voet.allersenkel) doet zich voor wanneer hetzij zacht- of botweefsel in het enkelgewricht wordt samengedrukt aan het einde van een beweging, zoals het scherp naar beneden wijzen van de voet. Het komt vooral voor bij mensen, die druk voelen in hun enkel bij deze “uiterste” posities, zoals dansers, gymnasten of mensen, die trapbewegingen maken.

Daarnaast zijn vooral mensen met herhaalde taken, die gepaard gaan met hurken of traplopen, vatbaar voor deze aandoening. Fysiotherapeuten helpen mensen met enkel impingement de pijn te verminderen, te genezen en het aangetaste gebied sterker te maken, en om hun evenwicht in het algemeen te verbeteren.

Wat is enkel impingement?

Er komen twee types enkel impingement voor:

Anterieure of voorste enkel impingement
Posterieure of achterste enkel impingement

Anterieure enkel impingement betreft pijn aan de voorkant van uw enkel. Ontsteking en zwelling komen voor door herhaalde druk in uiterste posities van de enkel, zoals wanneer iemand springt, hurkt of de trap afloopt.

Dit kan eventueel leiden tot artrose (wildgroei in het bot) in het enkelgewricht. Een bijkomende oorzaak van anterieure enkel impingement is instabiliteit van de enkel. Enkelinstabiliteit is losheid in het enkelgewricht die zich ontwikkelt na herhaalde enkelverstuikingen en schade veroorzaakt aan de enkelbanden.

Door deze schade kunnen zich littekens op de banden vormen, zodat ze meer ruimte in het gewricht innemen. Het weefsel in het enkelgewricht wordt dan samengedrukt wat pijn veroorzaakt bij activiteiten waar bij dorsflexie van de enkel (tenen gestrekt naar de scheen) nodig is. Voorbeelden van dergelijke activiteiten zijn hurken, springen en trapklimmen.

Posterieure enkel impingement betreft pijn aan de achterkant van uw enkel, met name bij activiteiten waarbij u met uw tenen ‘wijst’. De pijn wordt veroorzaakt door het samendrukken van zacht of botweefsel tussen het scheenbeen (tibia) en het hielbeen (calcaneus).

Sommige mensen hebben een extra botje in de achterkant van hun enkel dat het os trigonum wordt genoemd. Dit kleine bot kan tot posterieure impingement leiden door de compressie tussen het scheenbeen en het hielbeen als de voet gespitst is.

Daarnaast kunnen door grote hoeveelheden kracht op de enkel soms kleine stukjes van het enkelbot afbreken, die ook samengedrukt kunnen worden wanneer de enkel in extreme plantairflexie (de voet of tenen naar beneden naar de zool van de voet bewegen) beweegt. Weefselcompressie leidt tot ontsteking en zwelling, die tot pijn leiden.

Wat zijn signalen en symptomen van een enkel impingement?

Met anterieure enkel impingement kunt u het volgende ervaren:

Pijn aan de voorkant of buitenkant van het enkelgewricht
Gevoel van instabiliteit van de enkel
Verminderd bewegingsbereik van de enkel bij opwaarts strekken van de tenen naar de scheen
Pijn bij extreem strekken van de tenen naar de scheen
Gevoeligheid bij aanraking aan de voorkant van de enkel

Met posterieure enkel impingement kunt u het volgende ervaren:

Pijn aan de achterkant van de enkel, specifiek bij activiteiten waarbij de tenen gespitst worden
Verminderd bewegingsbereik wanneer u uw tenen spitst
Gevoeligheid bij aanraking aan de achterkant van de enkel

Hoe wordt een enkel impingement vastgesteld?

Het onderzoek begint met uw persoonlijke medische geschiedenis en huidige symptomen. Uw fysiotherapeut zal u vragen wanneer de symptomen begonnen, waar de pijn zich bevindt en welke activiteiten tot pijn leiden. Uw fysiotherapeut zal een lichamelijk onderzoek uitvoeren om de kracht van uw enkel, het bewegingsbereik, de gevoeligheid, de structurele stabiliteit en ook uw evenwicht te beoordelen. Hij of zij zal ook speciale onderzoeken doen, zoals het voorzichtig bewegen van uw enkel om te zien of de symptomen zich voordoen.

Om posterieure enkel impingement bij dansers vast te stellen kan het onderzoek zich specifiek op die activiteit richten. De fysiotherapeut kan een balletdanser bijvoorbeeld vragen om de “pointe” positie te demonstreren, waarbij op de punt van de tenen gestaan moet worden.

Om een definitieve diagnose te stellen zal uw therapeut samenwerken met een orthopedisch specialist of een andere zorgverlener. De meest accurate manier of enkel impingement vast te stellen is met een röntgenfoto of MRI, die door de orthopedisch specialist kunnen worden aangevraagd.

Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij een enkel impingement?

Als bij u enkel impingement is vastgesteld gaat uw fysiotherapeut met u aan het werk om uw functionele doelen te behalen en u te helpen om verder te gaan met de dingen die u voorheen zonder pijn deed. Uw behandeling kan bestaan uit:

Pijnbestrijding – Uw fysiotherapeut kan ijsmassage of elektrische stimulatie gebruiken als u een ontsteking heeft die pijn veroorzaakt. Uw fysiotherapeut kan u vragen om de activiteit voorlopig te beperken zodat de ontsteking in uw enkel kan verminderen.
Bewegingsbereik oefeningen – Uw fysiotherapeut kan uw enkel voorzichtig door het beschikbare bewegingsbereik bewegen of u de juiste bewegingen leren om de mobiliteit te verhogen en stijfheid te verminderen. Indien nodig kan uw fysiotherapeut gewrichtsmobilisaties uitvoeren – voorzichtig het gewricht in een specifieke richting bewegen om de mobiliteit te verbeteren.
Spierkrachtoefeningen – Het is belangrijk om de spieren die in de voet, enkel en onderbeen werken sterker te maken om de juiste gewrichtsmobiliteit te bevorderen. Als de spieren sterk zijn en goed werken, blijft de ruimte in de enkel behouden, waardoor het risico op compressie van zacht of botweefsel vermindert.
Evenwichtsoefeningen – Uw fysiotherapeut kan u evenwichtsoefeningen geven om de manier waarop uw lichaam reageert op krachten van buiten te testen. Deze oefeningen maken u meer bewust van hoe uw lichaam zich in de ruimte beweegt. Verbetering van het evenwicht leidt tot een meer stabiele enkel, omdat uw lichaam makkelijker omgaat met uitdagingen.
Functionele training – Zodra uw fysiotherapeut u heeft geholpen om de pijn in uw enkel en de ontsteking te verminderen, gaat u verder met activiteit-specifieke taken. Uw fysiotherapeut helpt u er zeker van te zijn dat uw enkel alle uitdagingen aankan die voortkomen uit werk, sport of kunstbeoefening.

Kan een enkel impingement voorkomen worden?

Geen enkel letsel is helemaal te voorkomen. Er zijn echter bepaalde maatregelen die actieve mensen en personen in de risicogroep kunnen nemen om het risico op enkel impingement te verkleinen, waaronder:

Gebruik van de juiste technieken bij het uitoefenen van fysieke activiteiten.
Deugdelijk schoeisel, bijv. basketbalspelers dragen hoge schoenen om hun enkelstabiliteit te verbeteren.
Vermijd overtraining; aandoeningen zoals enkel impingement ontstaan vaak na herhaalde druk.