Fibromyalgie

Wat is fibromyalgie?

Fibromyalgie (FM) is een een chronisch pijnsyndroom met op de voorgrond spierpijn en spierstijfheid. Vaak zie je ook concentratie- en geheugenstoornissen, (erge) vermoeidheid, slaapproblemen, hoofdpijn, angsten, allergieën, depressies, darmklachten en temperatuurschommelingen.

De oorzaak van fibromyalgie is onbekend, maar men denkt dat het komt door veranderingen in hoe het zenuwstelsel pijn verwerkt. Het kan door trauma, een operatie, infectie, artritis of grote emotionele stress getriggerd worden of het ontwikkelt zich in de loop van de tijd. Mensen met aandoeningen als reumatische artritis, systemische lupus erythematodes of de ziekte van Bechterev hebben meer kans op fibromyalgie.

De American Physical Therapy Association is een nationale campagne begonnen om mensen bewust te maken van de risico’s van opiaten en van fysiotherapie als het veilige alternatief voor pijn management voor de lange termijn. Lees er meer over op onze #ChoosPT pagina.

Signalen en symptomen van fibromyalgie

Fibromyalgie is niet één aandoening; het is een complex syndroom met veel verschillende signalen en symptomen. Met fibromyalgie kunt u het volgende ervaren:

• Wijdverspreide pijn, vaak een doffe pijnlijkheid, aan beide zijdes van het lichaam boven en onder het middel

• Plekken op uw hoofd, nek, borst, schouders, ellebogen, heupen of knieën, die pijnlijk zijn bij stevig aanraken; deze “gevoelige plekken” kunnen verplaatsen of weggaan en weer terugkomen

• Stijfheid van spieren, vooral ’s morgens

• Hoofdpijn

• Denk- en geheugenproblemen

• Vermoeidheid

• Depressiviteit

• Angst

• Pijn of kramp in de buik of het bekken

• Prikkelbare darm syndroom

• Prikkelbare blaas syndroom

• Temporomandibulaire (kaakgewricht) pijn

• Gevoelloosheid of tintelingen

Vaak kunnen de symptomen door stress erger worden.

Hoe wordt fibromyalgie vastgesteld?

Omdat er geen bloedonderzoeken, röntgenfoto’s of spierbiopten zijn die gebruikt kunnen worden om fibromyalgie vast te stellen, moet u nauw met uw zorgverleners samenwerken om een accurate diagnose te krijgen. Veel aandoeningen veroorzaken pijn en vermoeidheid, dus het is belangrijk om een grondig medisch onderzoek te doen dat andere aandoeningen dan fibromyalgie uitsluit, zoals reumatologische of infectueuze ziekte, ziekte van Lyme, hypothyreoïdie (trage schildklier), stofwisselingsziekte of bijwerkingen van medicijnen,.

Zodra andere aandoeningen zijn uitgesloten, wordt een diagnose gesteld op basis van sleutelsymptomen – extreme vermoeidheid, pijn op verschillende “gevoelige plekken” (plekken, die gevoelig zijn voor aanraking en die zich verplaatsen), slaapproblemen, angst en geheugenproblemen. Uw fysiotherapeut kan fibromyalgie tijdens een gewoon onderzoek identificeren en uw gezondheidshistorie opnemen. Uw therapeut zal goed kijken naar het patroon van uw symptomen. Er zijn, bijvoorbeeld, 18 gevoelige plekken en hoe meer gevoelige plekken u heeft, des te waarschijnlijker is het dat u fibromyalgie heeft. De therapeut kan u naar een reumatoloog, een arts die gespecialiseerd is in artritis, doorverwijzen voor medische zorg door middel van medicatie.

Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij fibromyalgie ?

Leven met fibromyalgie kan een uitdaging zijn. Uw pijn en andere symptomen kunnen van dag tot dag verschillende vormen aannemen. Als u vanwege uw pijn activiteit vermijdt, kan uw algehele lichamelijke fitheid achteruit gaan.

Uitgebreid onderzoek ondersteunt het gebruik van educatie, aerobics oefeningen en krachtoefeningen om fibromyalgie te helpen verbeteren. Maar angst voor pijn houdt mensen vaak af van een oefenprogramma. Uw fysiotherapeut zal u leren hoe u pijnsignalen moet interpreteren – en hoe u uw symptomen beheerst en verminderd – met een oefenprogramma op maat.

Helpt u controle te nemen door informatie

Onderzoek toont aan dat mensen die kennis hebben over hun gezondheidsaandoening, meer vertrouwen hebben, beter om kunnen gaan met hun aandoening en meer kans hebben om “weer terug op weg” te raken. Uw fysiotherapeut kan uitleg geven over hoe fibromyalgie de manier waarop uw lichaam pijn ervaart en ermee omgaat beïnvloed, en hoe u controle kunt krijgen over de pijn, en niet de pijn over u. Er is ook bewijs dat ondersteunt dat kennis macht is, omdat het bij pijnbeheersing hoort. Er zijn verschillende boeken, zoals Why Do I Hurt, waarmee mensen met pijn geholpen zijn.

Uw therapeut kan u ook informeren over lokale steungroepen, oefenprogramma’s en zelfhulpprogramma’s.

Beheers uw symptomen door oefening

Regelmatige, gematigde oefening is een belangrijk onderdeel van het beheersen van fibromyalgie. Het terugbrengen van de BMI (body mass index) kan zelfs het risico om fibromyalgie te ontwikkelen reduceren.

Onderzoek heeft aangetoond dat de volgende behandelingen de pijn kunnen verminderen en functioneren, algemene gezondheid en slaap voor mensen met fibromyalgie kunnen verbeteren:

• Aerobics
• Wateroefeningen
• Stretchen
• Krachtoefeningen
• Yoga
• Tai Chi
• Diepe ademhaling
• Vrijetijdsactiviteiten
• Manuele therapie

Uw fysiotherapeut zal een oefenprogramma opstellen dat bij u past. Om zeker te zijn van succes, zal de therapeut u laten zien hoe u:

• Langzaamaan begint
• Uzelf inhoudt
• Realistische doelen stelt om te oefenen en voor lichamelijke activiteit
• Uw programma aanpast in tijden van stress

Uw fysiotherapeut kan u helpen om niet alleen uw fitheid, maar ook uw kwaliteit van leven te verbeteren door een programma met aerobics oefeningen te ontwerpen waardoor uw hart en longen maar ook uw spieren getraind worden. Aerobics oefeningen zijn stevig doorwandelen (u kunt praten, maar u moet diep ademhalen), fietsen, zwemmen en het gebruik van een stepapparaat of crosstrainer.

Als u ernstige symptomen heeft, zal uw fysiotherapeut met u werken om uw activiteitenniveau in het algemeen en uw uithoudingsvermogen geleidelijk te verhogen, te beginnen met oefeningen die u in korte tijd (bijv. 10 minuten) kunt doen en dan geleidelijk bouwen aan uw uithoudingsvermogen voor langere oefeningen. Zelfs korte 10-minuten oefensessies, die 2 of 3 keer per dag gedaan worden kunnen uw kracht en uithoudingsvermogen verbeteren. Als u mildere symptomen heeft kan de therapeut zich richten op het versterken van uw spieren of het verhogen van uw cardiovasculaire fitheid.

De therapeut kan wateroefeningen in een zwembad aanbevelen om de stijfheid en pijn tijdens de oefeningen te helpen verminderen.

Ook al begint u langzaam, u zult toch meer pijn krijgen doordat u uw activiteiten opvoert. Uw fysiotherapeut zal u voorbereiden door u technieken te leren, die u thuis kunt gebruiken, zoals ontspanningsoefeningen en stretchoefeningen.

U kunt naast fibromyalgie andere aandoeningen hebben, zoals peesontsteking, artritis of hartziekte. Deze aandoeningen kunnen het oefenen moeilijker voor u maken. Uw fysiotherapeut is bij uitstek opgeleid om voor dergelijke aandoeningen een behandeling op maat te maken, waarbij rekening wordt gehouden met het effect dat ze kunnen hebben op uw fibromyalgie symptomen en op uw oefencapaciteit.

U kunt medicatie voorgeschreven krijgen, die zich richt op de chemische processen in de hersenen, die verantwoordelijk zijn voor de manier waarop uw lichaam omgaat met pijn. Fysiotherapeuten houden ook rekening met de effecten, die dergelijke medicijnen kunnen hebben op uw mobiliteit en oefenvermogen.

Verbeter uw bewegingsbereik

Uw therapeut kan manuele therapie toepassen om uw gewrichten te bewegen terwijl u ontspannen bent om de mobiliteit in uw gewrichten te verbeteren. Deze technieken worden gecombineerd met oefeningen, stretchen en bewegingen die u controleert.

Gebruik van speciale technieken

Onderzoek toont aan dat de beste resultaten waarschijnlijk komen van een combinatie van verschillende behandelingen. De juiste medicatie, oefening en “lichaam en geest technieken” kunnen tegelijk werken om u te helpen uw symptomen te managen.

Sommige technieken, zoals medicatie en cognitieve gedragstherapie, kunnen uw reactie op pijn veranderen en ontspanning bevorderen. Fysiotherapeuten zijn ook opgeleid en ervaren in hoe gedrag herkend wordt dat in de weg staat van herstel van functie en verwijzen patiënten vaak door naar andere zorgprofessionals, die ze kunnen helpen om die obstakels te omzeilen.

Uw fysiotherapeut zou biofeedback kunnen gebruiken om u te helpen om uw spierspanning onder controle te houden en uw pijn te verminderen door het gebruik van een apparaat dat u informatie geeft over de hoeveelheid spanning in uw spieren. De therapeut plaatst elektroden op uw huid met een zachte gel en deze elektroden nemen de spierspanning op, terwijl uw therapeut uitlegt hoe u die spanning kunt verlichten.

Uw therapeut kan ook laten zien hoe u een vaste tijd instelt om te slapen en te wakker te zijn om te zorgen voor goede herstellende slaap. De therapeut zal u afraden om overdag e slapen, omdat daardoor uw slaapritme in de war kan raken.

Verlicht uw pijn

Om uw pijn te verlichten, kan uw fysiotherapeut kiezen uit een aantal behandelingen:

• Uw therapeut kan druk uitoefenen op bepaalde gebieden van een spier, gevolgd door stretchen en samendrukken van de spieren om de pijn te verlichten en de spieren flexibeler te maken. Uw therapeut kan ook manuele therapie gebruiken om de pijn in uw spieren en ander bindweefsel (het materiaal tussen de lichaamscellen waardoor de organen en andere weefsel worden ondersteund) te verlichten.
• In staten waar dat is toegestaan door de wetgeving over fysiotherapie, kan uw therapeut een aanpak gebruiken die “dry needling” wordt genoemd om de pijn te verlichten door het inbrengen in het pijnlijke gebied van de spier van heel dunne draadachtige naaldjes.
• Massage therapie kan gebruikt worden om de bloedstroom naar de weefsels te verhogen en spierontspanning te bevorderen zodat spierpijn en –stijfheid minder worden en littekenweefsel oplost.
• Afhankelijk van de intensiteit van uw pijn, kan uw therapeut besluiten om elektrische stimulatie te gebruiken om de pijn te verlichten. Sommige mensen vinden dat draagbare apparaten voor elektrische stimulatie hen helpen om zelfstandig ernstige pijn te beheersen. Uw fysiotherapeut zal met u samenwerken om vast te stellen of dit soort behandeling zinvol is voor u.

Kan fibromyalgie worden voorkomen?

Helaas worden op dit moment de daadwerkelijke mechanismes achter fibromyalgie nog niet helemaal begrepen. Daarom kan het begin niet worden voorspeld of voorkomen. Vroege ontdekking, echter, van de signalen en symptomen, die aan fibromyalgie verwant zijn, helpt u en uw medische behandelaren om vroeg met het management te beginnen, waardoor uw lange-termijn resultaten kunnen verbeteren.