Gebroken dijbeen
Een femurfractuur is breuk-, barst- of verbrijzelletsel aan het dijbeen. Het wordt soms, als de breuk zich in het bovenste deel van het bot bij het heupgewricht bevindt, “heupfractuur” of “gebroken heup” genoemd. Breuken in het dijbeen, die bestaan uit eenvoudige, korte barsten in het bot hebben normaal gesproken geen operatie nodig. Breuken, echter, die volledig door het bot heen breken of dislocatie of verbrijzeling van het bot veroorzaken, moeten direct geopereerd worden.
Een femurfractuur is breuk-, barst- of verbrijzelletsel aan het dijbeen. Het wordt soms, als de breuk zich in het bovenste deel van het bot bij het heupgewricht bevindt, “heupfractuur” of “gebroken heup” genoemd. Breuken in het dijbeen, die bestaan uit eenvoudige, korte barsten in het bot hebben normaal gesproken geen operatie nodig. Breuken, echter, die volledig door het bot heen breken of dislocatie of verbrijzeling van het bot veroorzaken, moeten direct geopereerd worden.
Wat is een gebroken dijbeen ?
Een gebroken dijbeen is een breuk in de femur. De femur kan op 3 plekken gebroken zijn: de kop/nek van het bot (de bovenkant, bij het bekken), de hoofdschacht van het bot of het onderste stuk, bij de knie. Letsel doet zich voor wanneer het dijbeen een harde klap krijgt. Dit kan worden veroorzaakt door het lichaamsgewicht van iemand (zoals bij een val) of een botsing met een voorwerp (zoals bij een auto-ongeluk).
De meest voorkomende oorzaken van een gebroken dijbeen zijn:
- Hoge-snelheidstrauma, zoals een auto- of motorongeluk, een val van hoogte of letsel gedurende extreme of contactsporten.
- Reeds bestaande botziekte, zoals een tumor, de botziekte van Paget, botcystes of osteoporose, waardoor het bot is verzwakt.
Hoe voelt een gebroken dijbeen ?
Een gebroken dijbeen veroorzaakt extreme pijn in het bovenbeengebied. U kunt het volgende ervaren:
- Onvermogen om het been te bewegen of om te staan
- Zwelling in het heupgebied
- Bloeding uit een open wond, als het bot door de huid steekt
- Een verandering van de vorm (misvorming) van het dijbeengebied
- Hematoom (een lokale bloedophoping waardoor verkleuring optreedt) of ernstige bloeduitstorting in het gebied van de breuk
- Spierspasmes in de dij
- Gevoelloosheid en/of tinteling in de dij of het been
Let op: een gebroken dijbeen kan levensbedreigend zijn. Iemand kan overlijden na een gebroken dijbeen door complicaties, zoals bloedproppen, longontsteking of infectie. Symptomen van levensbedreigend letsel zijn onder andere:
- Hevig en ongecontroleerd bloeden
- Een botdeel dat door de huid steekt
- Verwardheid of bewusteloosheid
Mensen boven de 60 met een gebroken dijbeen, dat niet door de huid steekt hebben een overlijdensratio van 17% en een complicatieratio van 54%. Slechts 25% van de mensen die een dijbeen breken, keren terug naar het activiteitenniveau dat ze voor het letsel hadden.
Hoe wordt een gebroken dijbeen vastgesteld?
Een gebroken dijbeen is serieus letsel dat door een arts, meestal op de spoedeisende hulp, wordt vastgesteld. De arts zal alle bovengenoemde signalen en symptomen van een breuk nalopen. Een röntgenfoto of CT-scan helpt bij het bevestigen van de breuk. De breuk kan een eenvoudige barst zijn of zo ernstig dat het dijbeen in stukken breekt, die los van elkaar raken of zelfs door de huid kunnen steken.
Behandeling van een gebroken dijbeen houdt meestal onmiddellijke opname en een operatie in het ziekenhuis in en ook uitgebreide behandeling in het ziekenhuis of revalidatiekliniek. De meerderheid van mensen met een gebroken dijbeen krijgt gespecialiseerde behandeling in een verpleeghuis of revalidatie kliniek.
Volledig herstel van een gebroken dijbeen kan 12 weken tot 12 maanden in beslag nemen; de meeste mensen beginnen echter alweer op de eerste of tweede dag na het letsel en/of de operatie met behulp van een fysiotherapeut te lopen.
Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij een gebroken dijbeen ?
Uw fysiotherapeut zal een specifiek behandelprogramma opstellen om uw herstel te bespoedigen. Dit programma omvat oefeningen en behandelingen, die u thuis moet doen om u te helpen verder te gaan met uw normale leven en activiteiten.
Fysiotherapeuten helpen u te herstellen door u te ondersteunen bij het verbeteren van uw:
- Pijnniveau
- Mobiliteit van been, heup en rug
- Kracht
- Staand evenwicht
- Loopvermogen
- Genezingstempo
- Terugkeertempo naar activiteit en sport
De eerste 24-48 uur
Na letsel of operatie, zal uw fysiotherapeut u helpen met:
- Opstaan uit bed en lopen. Vroege mobilisatie (rondlopen, staan) helpt om bloedproppen en andere complicaties te vermijden
- Het gebruik van krukken of een rollator
Verlichten van pijn
Uw fysiotherapeut kan verschillende soorten behandeling of apparatuur gebruiken om uw pijn onder controle te krijgen en te verlichten. De behandelingen kunnen ijs, warmte, ultrasound, zachte elektrische stimulatie, intapen, oefeningen en speciale met de hand uitgevoerde behandeling, “manuele” technieken genaamd, omvatten.
Verbeteren van mobiliteit
Uw fysiotherapeut zal speciale activiteiten en behandelingen kiezen om het herstel van normale beweging van het been en de heup te ondersteunen. Dit kan beginnen met passieve bewegingen, die de therapeut uitvoert met uw been en heupgewricht, en verdergaan met actieve oefeningen en stretches, die uzelf uitvoert.
Verbeteren van kracht
Bepaalde oefeningen bevorderen uw herstel in elk stadium, en uw fysiotherapeut zal een uniek behandelprogramma, speciaal voor u ontwerpen. Hij of zij zal de juiste oefeningen kiezen en u die aanleren, waardoor uw kracht, vermogen en wendbaarheid herstellen. Dit kan het gebruik van losse gewichten, rekbanden, verzwaarde hefoefeningen, cardiomachines en hefapparatuur inhouden.
Versnellen van de hersteltijd
Uw fysiotherapeut is opgeleid en ervaren in het kiezen van behandelingen en oefeningen, die u helpen bij uw herstel, terug te keren naar uw normale leven en uw doelen te behalen, sneller dan u zelf zou kunnen doen
Terugkeer naar activiteiten
Uw fysiotherapeut zal met u samenwerken om te beslissen over uw hersteldoelen, inclusief terugkeer naar werk en sport en uw behandelprogramma ontwerpen om u te helpen om deze doelen zo veilig, snel en effectief mogelijk te bereiken. Uw fysiotherapeut zal machines, manuele technieken, oefeningen, terug-aan-het-werk activiteiten en sport-specifieke technieken gebruiken om u te helpen uw doelen te bereiken.
Vermijden van toekomstig letsel
Uw fysiotherapeut kan een thuis-oefenprogramma aanraden om de spieren rond uw heup, bovenbeen en buik te versterken en te stretchen om zo problemen in de toekomst te voorkomen. Dit kunnen kracht- en flexibiliteitsoefeningen voor de quadriceps, adductoren, abductoren, hamstring en buikspieren inhouden.
Kan een gebroken dijbeen worden voorkomen?
Een gebroken dijbeen kan worden voorkomen door de volgende risicofactoren te vermijden:
- Rijden onder invloed van alcohol of drugs
- Geen veiligheidsgordel in de auto dragen
- Agressief rijgedrag op een motor of motorrijden in slecht weer
- Osteoporose ontwikkelen
- Deelnemen aan extreme of contactsporten zonder rekening te houden met veiligheidsprotocollen of veiligheidsapparatuur
Daarnaast kunnen oefeningen met gewichten ook helpen bij het sterk maken van botten en spieren.
