Hyperkyfose (Bochel) bij volwassenen

Wat is hyperkyfose?

Hyperkyfose is een misvorming van de ruggengraat die eruitziet als een naar voren gebogen houding van het hoofd, de bovenrug of de thoracale ruggengraat. Dit kan in de loop van de tijd extreem worden. De verergering van de kromming houdt verband met een hoger risico op gezondheidsproblemen.

Hyperkyfose kan voortkomen uit aandoeningen zoals osteoporose of botontkalking en ruggenwervelbreuken door botontkalking. Onderzoek laat echter zien dat twee derde van de mensen met hyperkyfose geen breuken in de rug hebben. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van de ontwikkeling van deze vervorming van de ruggengraat zonder dat sprake is van ruggenwervelbreuken. Hyperkyfose kan het resultaat zijn van een verkeerde houding, spierzwakte, degeneratieve discopathie, degeneratie van een gewrichtsband of erfelijke factoren.

Signalen en symptomen van hyperkyfose

Het meest in het oog springende symptoom is de aanwezigheid van een ronde rug.

• Misschien valt een verandering in de houding van uw rug u niet direct op, omdat de verandering zich meestal geleidelijk voordoet. Vrienden en familie zien het misschien eerder dan uzelf.
• U kunt misschien zien dat een ronde rug zich plotseling verergert. Ga in dat geval naar een arts, omdat een plotse verandering in de kromming van de rug ook met andere gezondheidsproblemen te maken kan hebben.

Als hyperkyfose niet wordt behandeld, kunnen mensen moeite krijgen met het doen van normale dingen als baden, uit een stoel opstaan, buigen of lopen. Ze kunnen ook veranderingen in het evenwicht opmerken, waardoor vallen en letsel zich kan voordoen. In sommige gevallen kan pijn in de bovenrug ook verband houden met de kromming; sommige mensen kunnen breuken in de ruggengraat oplopen als de aandoening vordert.

Als sprake is van hyperkyfose kunt u ervaren dat u:

• Moeite heeft om uit een stoel of uit bed of uit bad te komen
• Langzamer loopt
• Zich “uit evenwicht” voelt en/of uw evenwicht verliest of bijna valt
• Zich vermoeider dan normaal voelt
• Moeite heeft met ademhalen (in ernstiger gevallen)

Hoe wordt hyperkyfose vastgesteld?

Hyperkyfose wordt eerst met een visuele inspectie van uw rug beoordeeld. De kromming van uw rug kan met een flexibele meetlat of een röntgenfoto worden gemeten. Als een röntgenfoto wordt gemaakt, zal de radioloog de hoeken in uw ruggengraat op de röntgenfoto meten. Als de kromming meer dan 40 graden is, wordt hyperkyfose gediagnosticeerd.

Soms doen veranderingen in de ruggengraat zich voor door breuken ten gevolge van botontkalking of osteoporose. Veranderingen in de ruggengraat kunnen ook het resultaat zijn van degeneratieve discopathie of artritis. Deze problemen worden meestal met ouder worden geassocieerd. Andere – niet leeftijdgebonden – problemen kunnen ook een plotselinge verandering van houding veroorzaken; maar problemen zoals een tumor, ontsteking of neurologische veranderingen komen niet vaak voor. Uw arts kan beeldvorming voorschrijven zoals een röntgenfoto of een MRI van de thoracale ruggengraat om vast te stellen of u één van deze minder vaak voorkomende aandoeningen heeft die uw houding beïnvloeden.

Als u gevorderde hyperkyfose heeft kunt u moeite krijgen met ademhalen ook al heeft u geen historie van long- of hartziekte. U kunt ook opmerken dat er minder ruimte tussen uw onderste ribben en uw bekken is. In dat geval kunnen ademhalingstests worden voorgeschreven om te meten of uw hyperkyfose uw ademhaling belemmert.

Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij hyperkyfose?

Een fysiotherapeut kan helpen bij de revalidatie van veranderingen in houding en functionele beperkingen die verband houden met hyperkyfose.

Uw fysiotherapeut zal beginnen met het bekijken van uw gezondheidsgeschiedenis in het verleden en heden en ook welke medicijnen u normaal inneemt. Als u een plotselinge verandering in uw houding meldt, of ernstige pijn of een significante verandering in uw lichamelijk functioneren, zult u doorverwezen worden naar uw huisarts. Een plotse toename van de kromming in uw rug kan duiden op een ernstiger gezondheidsprobleem.

Als een ernstiger probleem is uitgesloten, zal uw fysiotherapeut speciale tests doen om uw specifieke aandoening te beoordelen. De therapeut zal beginnen met het bekijken, meten en opnemen van de uitlijning van uw lichaam, de kracht van uw romp, bewegingsbereik en flexibiliteit in beweging. Hij of zij kan ook met een speciale meetlat de kromming van uw rug meten. Als u moeite heeft met lopen of uw evenwicht bewaren, zal uw therapeut naar uw beweging kijken en onderzoek doen om de mate van moeite vast te stellen en of een u toegenomen valrisico heeft.

Uw fysiotherapeut kan met een scala aan behandelingen helpen, waaronder:

• Speciale oefeningen om de kyfotische houding te verminderen en eventuele pijn te verlichten.
• Training om de lichaamshouding te verbeteren, stretch- en krachtoefeningen om te helpen de kromming te verminderen en te voorkomen dat de aandoening verergert. Oefeningen zullen zich vooral richten op kracht in de bovenrug en ook kracht van de schouder en heupen.
• Ademhalingsoefeningen, zodat u meer lichaamsbeweging aankunt door het vergroten van de longcapaciteit.
• Pijnbeheersing met gebruik van methoden zoals warmte, ijs en/of elektrische stimulatie zoals transcutane elektrische neurostimulatie (TENS). Uw fysiotherapeut zal u helpen met het kiezen van de meest behulpzame methode.
• Myofasciale/zacht weefsel manuele therapie (met gebruik van hands-on technieken) en schoudermobilisatie om de flexibiliteit in de rug te verbeteren.
• Speciale braces of therapeutische tape om de hoek van de kromming te helpen verminderen.
• Educatie om uw dagelijkse handelingen en uw lichamelijk functioneren te vergemakkelijken. De fysiotherapeut zal u leren hoe u veilig in en uit bed komt, in en uit het bad of uit een stoel opstaat, en hoe u met meer gemak kunt buigen en lopen.
• Evenwichtsoefeningen en loop- (tred) training zodat u meer activiteit aankunt en uw veiligheid wordt vergroot doordat uw valrisico afneemt.

Onthoud dat alle gevallen van hyperkyfose verschillend zijn. Uw fysiotherapeut zal de beste behandelopties voor u kiezen op basis van zijn of haar evaluatie van uw specifieke probleem.

Kan hyperkyfose worden voorkomen?

Onderzoek laat niet zien dat hyperkyfose voorkomen kan worden. Maar het is aangetoond dat het onderhouden en verbeteren van houding en lichamelijke fitheid hyperkyfose significant kan verbeteren en kan voorkomen dat het bij het ouder worden verergert.

Het is in het dagelijks leven ook belangrijk om uw ruggengraat te beschermen om te vermijden dat hyperkyfose zich ontwikkelt of erger wordt. Uw fysiotherapeut kan u aanraden om:

• Te vermijden dat u teveel vanuit uw middel buigt of uw romp teveel draait.
• Te vermijden dat u zware voorwerpen optilt.
• Uw houding rechtop te houden als u niest of hoest. Ga niet voorover hangen.
• Oefeningen te vermijden waarbij u veel voorover moet buigen, zoals naar uw tenen buigen, sit-ups of crunches.
• Anders in en uit bed te stappen. Door op uw zij te rollen wanneer u opstaat kunt u ervoor zorgen dat hyperkyfose zich minder snel ontwikkelt.
• Uw omgeving aan te passen om uw houding te ontzien, zoals het gebruik van een rugkussen en ondersteunende stoel als u zit. Heb het met uw fysiotherapeut over specifieke aanbevelingen voor u.
• Uw botten gezond te houden om botontkalking te voorkomen, dat kan leiden tot breuken in de rug en hyperkyfose. Zorg dat u voldoende calcium en vitamine D krijgt voor sterke botten. Praat met uw arts en therapeut om aanbevelingen speciaal voor u te krijgen.