Knieschijf instabiliteit

Als iemand een periode van knieschijf instabiliteit heeft doorgemaakt, is sprake van verhoogd risico op nog een periode met 15% tot 44% die het daadwerkelijk nog een keer doormaken. Om knieschijf instabiliteit te behandelen, schrijven fysiotherapeut normaal gesproken een combinatie van krachtoefeningen voor om de pijn te verlichten en functioneren te verbeteren.

Wat is knieschijf instabiliteit?

Onder normale omstandigheden rust de knieschijf (patella) precies in een groef (trochlea) aan het einde van het dijbeen (femur). Als de knie buigt en strekt, zou de knieschijf langs de groef op en neer moeten glijden. Deze functie wordt vaak geïllustreerd met de groef als trainrails en de knieschijf als trein. Knieschijf instabiliteit beschrijft de situatie waarin de trein, of knieschijf, “ontspoort”. Dit kan gebeuren tijdens een beweging als de knieschijf niet in de groef blijft en/of zonder beweging als de knieschijf niet goed in de groef rust.

Knieschijf instabiliteit kan het resultaat zijn van specifiek letsel of kan zich langzaam in de loop van de tijd ontwikkelen bij dagelijkse activiteiten.

Een gebeurtenis, zoals een directe klap op de knie of een snelle verandering van richting tijdens het hardlopen (d.w.z. “snijden” tijdens sport), kan de knieschijf helemaal uit de groef drukken (patella dislocatie). Dit wordt traumatisch letsel genoemd en doet zich even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Meestal komt de knieschijf uit zichzelf weer terug op de juiste plaats in de groef; soms, echter, komt de knieschijf niet op eigen kracht terug op z’n plek en is hulp van een medisch professional vereist met een procedure die reductie wordt genoemd. Na beide situaties zal de knie pijnlijk zijn en activiteit beperkt.

Knieschijf instabiliteit kan zich ook zonder specifiek letsel voordoen in het geval dat de knieschijf gedeeltelijk uit de groef raakt (subluxatie). Dit wordt atraumatisch letsel genoemd en het komt vooral bij vrouwen voor. In deze situatie rust de knieschijf bij dagelijkse activiteit niet goed in de groef of blijft er niet goed in zitten. Terwijl de knieschijf misschien niet helemaal uit de groef loopt, levert de instabiele knieschijf wel pijn op – vooral als iemand op oneffen terrein loopt, of traploopt of zich omdraait in bed. Als deze activiteiten worden herhaald raakt de knie in toenemende mate geïrriteerd en pijnlijk.

Knieschijf instabiliteit kan ook het gevolg zijn van een combinatie van meerdere verschillende variabelen, zowel aanpasbare als niet-aanpasbare, inclusief afwijkingen in:

Botstructuur - Een abnormaal ondiepe of gedraaide groef (trochlea) geeft geen stabiele basis waarop de knieschijf kan rusten.
Spierzwakte - De spieren rondom de heup en knie moeten sterk zijn om de positie van het been te helpen controleren en om de knieschijf stabiel te houden.
Slecht werkend zacht weefsel - Banden en pezen werken er ook aan om de knieschijf op zijn plaats te houden. Bij mensen die uitzonderlijk soepel zijn, of die eerder een periode van knieschijf instabiliteit hebben doorgemaakt, kunnen deze weefsels makkelijker stretchen en hun vermogen om de knieschijf goed op zijn plaats te houden verliezen. In ander gevallen kan het zachte weefsel aan de buitenkant van de knie te strak zijn en de knieschijf uit zijn ideale ruststand in de groef trekken.
Slechte bewegingspatronen - Activiteiten zoals hardlopen, springen en landen met de knie in een foute positie maken de knieschijf vatbaar voor instabiliteit.

Hoe voelt knieschijf instabiliteit ?

Mensen met knieschijf instabiliteit zullen pijn en andere symptomen ervaren waardoor hun vermogen om de gewenste dagelijkse en vrijetijd activiteiten wordt beperkt.

Met knieschijf instabiliteit kunt u het volgende ervaren:

Kniepijn, vooral bij traplopen, hurken, rennen, springen of “snijden” bij sport.
De knieschijf uit de groef voelen schuiven of glijden
Angst voor instabiliteit voelen bij zware inspanning, waaronder lopen op oneffen terrein, landen na een sprong, traplopen of draaien in bed.
Zwakte in uw been alsof uw knie kan doorzakken
Zwelling en stijfheid in de knie na traumatisch letsel

Hoe wordt knieschijf instabiliteit vastgesteld?

Uw fysiotherapeut zal uw medische voorgeschiedenis bekijken en een grondig onderzoek doen van uw knie, terwijl ook andere lichaamsdelen worden onderzocht die kunnen hebben bijgedragen aan het geblesseerde gebied, meestal de heup en de voet. Het doel van het initiële onderzoek is om de mate van letsel te beoordelen en de oorzaak en de aan het letsel bijdragende factoren vast te stellen.

Uw fysiotherapeut zal de kracht en mobiliteit van uw knie en knieschijf beoordelen en kan naar u kijken terwijl u loopt, op een stoel gaat staan, hurkt of op 1 been balanceert. Uw fysiotherapeut zal ook voorzichtig de voor- zij- en achterkant van uw knie aanraken om precies vast te stellen waar het het meeste pijn doet.

Uw fysiotherapeut kan u ook vragen stellen over uw dagelijkse activiteiten, oefenschema’s en schoeisel, om andere factoren die aan uw pijn bijdragen te identificeren.

Beeldvormende technieken, zoals röntgen of MRI zijn normaliter niet nodig om knieschijf instabiliteit vast te stellen, maar kunnen van belang zijn na traumatisch letsel of herhaalde episodes van instabiliteit, zodat de uitlijning van uw botten kan worden geëvalueerd en andere knieblessures uitgesloten.

Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij knieschijf instabiliteit ?

U en uw fysiotherapeut zullen samenwerken om een plan op te stellen om te helpen om uw specifieke doelen te bereiken. Om dat te doen zal uw fysiotherapeut behandelstrategieën kiezen op een of meer van de volgende gebieden:

Pijn – Er kunnen veel strategieën voor verlichting van pijn worden ingezet. De meest gebruikte is om ijs aan te brengen op het gebied. Een knie-brace wordt vaak gebruikt om de knieschijf in een stabiele positie te houden. Het kan aan te bevelen zijn om bepaalde belastende activiteiten gedurende een periode te vermijden.
Bewegingsbereik – De beweging van uw knie is na letsel vaak beperkt. Uw therapeut zal oefeningen met u uitkiezen die u helpen om uw mobiliteit terug te krijgen zonder dat u uw knie pijn doet.
Spierkracht – Het verbeteren en uitbalanceren van spierkracht in uw been kan helpen om de stabiliteit van uw knieschijf onder controle te houden. Op basis van uw specifieke aandoening, zal uw fysiotherapeut een veilig, persoonlijk en progressief programma van weerstandoefeningen voor u opstellen. U zult beginnen met het doen van krachtoefeningen terwijl u op een tafel ligt, bijvoorbeeld uw been optillen terwijl u in verschillende houdingen ligt. U kunt dan doorgaan met staande oefeningen, bijvoorbeeld op een kistje stappen of op 1 been staan. Uw fysiotherapeut zal kiezen welke oefeningen goed zijn voor u, gebaseerd op uw leeftijd, lichamelijke conditie en doelen.
Functionele training – Zodra de pijn minder wordt en uw kracht toeneemt, moet u veilig terugkeren naar meer veeleisende activiteiten. De manier waarop u beweegt als u deze activiteiten uitvoert kan de stabiliteit van uw knieschijf aanzienlijk beïnvloeden. Om de stabiliteit te maximeren en uw risico op herhaald letsel te minimaliseren, is het belangrijk om uw lichaam veilige, gecontroleerde bewegingen aan te leren. Op basis van uw unieke bewegingsanalyse en doelen, zal uw fysiotherapeut een serie activiteiten bepalen om u te helpen leren hoe u uw lichaam goed en veilig kunt gebruiken en bewegen.
Patiënt educatie – Uw fysiotherapeut zal met u werken om mogelijke externe factoren waardoor u pijn krijgt te identificeren en veranderen, zoals het soort en de hoeveelheid oefening die u doet en uw schoeisel. Uw fysiotherapeut zal alle mogelijke factoren beoordelen en verbeteringen aanbevelen en een persoonlijk oefenprogramma opstellen om een pijnvrije terugkeer naar de door u gewenste activiteiten te verzekeren.

Fysiotherapie bevordert herstel van knieschijf instabiliteit door het identificeren en aanpakken van aan te passen bijdragende factoren, zoals gebrek aan kracht, flexibiliteit of lichaamscontrole. Uw fysiotherapeut kan ook een periode van relatieve rust aanraden, waarin belastende activiteiten worden vermeden en u helpen om langzaam maar zeker veilige activiteiten weer op te pakken en uw vooruitgang voorzichtig begeleiden. Als knieschijf instabiliteit echter onbehandeld blijft, zal uw pijn blijven aanhouden en kan die erger worden, met problemen bij het doen van uw gewenste activiteiten op lange termijn.

Als een operatie nodig is

In het geval van een ernstige gewrichtsbandscheur (van het mediale patellofemorale ligament), veroorzaakt door hetzij traumatisch letsel of herhaalde episodes waarin de knieschijf uit de groef loopt, of gevallen die na een aantal weken fysiotherapie niet verbeteren, kan een operatie nodig zijn. Het doel van een operatie is om de normale stabiliteit van de knieschijf te herstellen. Afhankelijk van de aandoening, kan de chirurg nieuw weefsel gebruiken om de beschadigde band te reconstrueren, of stijf omliggend zacht weefsel waardoor de knie van zijn plaats raakt, losmaken of veranderingen aanbrengen aan de uitlijning van het dijbeen en/of het scheenbeen.

Na een operatie, zal uw revalidatie zich in eerste instantie richten op het beschermen van de genezende knie, het verlichten van pijn en het herstellen van kracht. Direct na de operatie kan beweging van de knie worden beperkt om de genezing te bevorderen. Na verloop van tijd kan uw fysiotherapeut u begeleiden met oefeningen om de beweging in uw knie op een veilige manier terug te krijgen, zodat het risico op verder letsel geminimaliseerd wordt. Terwijl u vooruitgaat, zal uw fysiotherapeut u helpen bij het systematisch herintroduceren van activiteiten, zoals traplopen, hurken, en de gewenste vrijetijdsactiviteiten.

Uw fysiotherapeut begeleidt u door een proces dat in toenemende mate meer veeleisende activiteiten in uw routine terugbrengt zonder dat uw knie overbelast raakt. Houdt u voor ogen dat te snelle terugkeer naar activiteiten vaak tot aanhoudende pijn leidt en tot een aandoening die lastiger te genezen is.

Kan knieschijf instabiliteit worden voorkomen?

Het zorgen voor voldoende kracht en controle in de onderste ledematen, met speciale aandacht voor uw bewegingen – met name bij traplopen, hurken, springen en landen of snijden bij sport – is het beste recept om knieschijf instabiliteit te voorkomen.

Fysiotherapeuten zijn experts in het begrijpen van welke bewegingen u vooral risico laten lopen op knieschijf instabiliteit. Een van de doelen van fysiotherapeut is om patiënten goede bewegingstechnieken aan te leren om de knie veilig te houden. Dit wordt gedaan door te kijken hoe patiënten bewegen, en het daarna aanbieden van de juiste oefeningen om de patiënt in staat te stellen om die bewegingen veilig uit te voeren. Voor sporters kan dit betekenen dat de manier waarop u springt, landt, draait en snijdt bekeken en verbeterd wordt. Voor andere patiënten kan dit betekenen dat de manier waarop u in een stoel zit of traploopt wordt bekeken en verbeterd. Uw fysiotherapeut zal samen met u identificeren welke bewegingen in uw dagelijkse activiteiten verbeterd moeten worden om uw risico op knieletsel te minimaliseren.