Multiple sclerose
Multiple sclerose (MS) is een chronische ziekte waarbij ontstekingen ontstaan in het centrale zenuwstelsel (de hersenen en het ruggenmerg). Het centrale zenuwstelsel kan bij MS bepaalde signalen niet goed verwerken, dit komt omdat de isolatielaag (myeline) rondom de zenuwen is aangetast. Dit kan diverse uitvalsverschijnselen geven, denk hierbij aan krachtsverlies, blindheid, extreme moeheid en geheugenproblemen.
Wat is multiple sclerose?
Multiple sclerose is een ziekte waarbij sprake is van verlies van myeline, materiaal dat de zenuwen in het centrale zenuwstelsel van het lichaam omhult en beschermt. Zonder myeline kunnen zenuwen niet op de juiste manier met elkaar communiceren. Symptomen van multiple sclerose verschillen van persoon tot persoon, afhankelijk van het deel van het zenuwstelsel dat is aangedaan, waaronder structuren die beweging, gevoel en mentale processen controleren. Meer dan 91% van alle mensen met multiple sclerose melden echter problemen met lopen en moeite met lichaamsbewegingen.
Alhoewel MS zelden fataal is, kunnen de complicaties zeer ernstig zijn, waaronder ademhalingsproblemen, letsel door vallen en algemeen gebrek aan mobiliteit. Met de juiste medische ondersteuning en fysiotherapie, kan het ziekteproces onder controle worden gehouden en kan beweging worden verbeterd en op peil gehouden.
Hoe voelt multiple sclerose ?
MS leidt tot een veelheid aan signalen en symptomen, waaronder:
- Vermoeidheid die niet overgaat na rust
- Moeite met lopen en evenwichtsproblemen
- Stijfheid en spasmes of een zwaar gevoel in uw armen en benen
- Blaas- en darmproblemen zoals aandrang of verlies
- Geheugen- en denkproblemen
- Pijn en andere onplezierig gevoel
- Emotionele of stemmingsproblemen, waaronder depressiviteit
- Zichtproblemen, hoewel het zicht op zichzelf goed kan zijn
- Duizeligheid of draaiduizeligheid
- Spraakproblemen
Met medisch management kunnen veel – maar niet alle – verschijnselen en symptomen worden verbeterd. Omdat MS elk persoon anders raakt, kunnen mensen andere verschijnselen en symptomen ervaren dan iemand met hetzelfde type MS.
Variërende symptomen van multiple sclerose
Symptomen van MS kunnen komen en gaan, en de ziekte kan in remissie gaan. Wanneer een terugval wordt ervaren, kunnen de symptomen variëren in duur en sterkte. Opname in het ziekenhuis kan nodig zijn bij ernstige terugval, maar lichtere symptomen kunnen met medicijnen thuis worden beheerst. Als zich een terugval heeft voorgedaan, zullen de symptomen weer minder gaan worden, maar kunnen wel leiden tot licht verlies van functie. Sommige mensen herstellen goed van een terugval, maar anderen kunnen meer belemmering ondervinden.
Als MS in remissie gaat, voelt u zich stabiel en in staat om wat winst te pakken in uw vermogen om de dagelijkse dingen te doen. Uw fysiotherapeut kan u helpen om uw kracht en uithoudingsvermogen tijdens een remissie terug te winnen.
Depressiviteit
Depressiviteit raakt 25% van de mensen met MS. De periode van aanpassing direct na de diagnose kan erdoor worden gecompliceerd. Het overzien van de doorlopende uitdagingen van MS kan soms overweldigend zijn en depressiviteit kan iemands kwaliteit van leven danig aantasten. Daarom moet depressiviteit samen met het onder controle houden van de ziekte zelf onder het medisch management vallen. Uw zorgteam, met daarin uw arts en fysiotherapeut, zullen er met u aan werken om uw doelen om een actief en productief leven te leiden, te behalen en vast te houden.
Hoe wordt multiple sclerose vastgesteld?
De diagnose MS wordt gesteld als aan alle hierna volgende criteria is voldaan:
- Bewijs van 2 symptomen die zich tenminste 6 maanden lang op zichzelf en in 2 verschillende delen van het lichaam voordoen (d.w.z. armen en benen, zintuigelijke en motorisch vaardigheden, zicht en spraak).
- MRI-bewijs van recente aanvallen in de hersenen of het ruggenmerg.
- Afwijkende bevindingen in met een lumbaalpunctie verkregen hersen- en ruggenmerg vocht.
- Het uitsluiten van aandoeningen die vergelijkbare symptomen kunnen hebben, zoals een beroerte, tumor of een andere progressieve neurologische ziekte.
Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij multiple sclerose?
Fysiotherapie voor mensen met MS richt zich op het helpen terug te keren naar de rollen die zij thuis, op het werk en in de gemeenschap hadden. Uw eerste bezoek aan de fysiotherapeut zal een volledig onderzoek omvatten om uw sterke en zwakke gebieden te identificeren. Na het onderzoek, zal uw fysiotherapeut een specifiek oefenprogramma voor u maken, gebaseerd op uw aandoening en doelen, inclusief een thuisoefenprogramma.
Onderzoekstudies hebben aangetoond dat mensen in de eerste stadia van MS veranderingen kunnen ervaren in hun vermogen om te lopen, te ademen en evenwicht te bewaren. Als hier niet naar gekeken wordt, kunnen deze vroege signalen tot verdere beperkingen leiden. Als iemand met MS gediagnosticeerd wordt, is de best optie om direct te beginnen met fysiotherapie om elke lichte uitdaging aan te pakken en mogelijkerwijs de voortgang van de symptomen van de ziekte te vertragen.
Oefenprogramma’s
De soorten oefeningen die goed zijn voor iemand met vroege MS zijn aerobics training, met gebruik van een loopband, roeimachine of een oefenfiets, kracht- evenwichtsoefening, en stretching. Het programma moet in het algemeen gebaseerd zijn op het vermogen van de persoon en voortgezet worden tot aan het tolerantieplafond. Het doel van fysiotherapie tijdens de vroege stadia van MS is om u te helpen om al uw normale dingen te blijven doen.
Als MS voortschrijdt, kan zich verdere invaliditeit voordoen. Onderzoek naar fysiotherapie voor mensen met MS heeft op veel gebieden voordelen geïdentificeerd, nadat ze verschillende soorten oefenprogramma’s hadden afgerond. Aerobics oefeningen, met apparatuur zoals een ellips-machine, een loopband of een oefenfiets kunnen de kracht in uw been, uw loop- en uithoudingsvermogen, uw evenwicht en stemming verbeteren.
Sterk worden in het algemeen
Andere soorten oefentherapie omvatten het versterken van armen en benen in het algemeen, evenwichtstraining, stretch-activiteiten en ontspanningsoefeningen. Deze soorten oefeningen blijken het loopvermogen, de kracht in de benen en het normale evenwicht bij activiteit te verbeteren.
Watertherapie
Mensen met MS vinden watertherapie een goede manier om hun activiteit te vergroten. De temperatuur in het zwembad kan helpen om een normale lichaamstemperatuur te houden tijdens de oefeningen om uw kracht in het algemeen te ondersteunen. Het drijfvermogen van het water biedt vaak steun aan mensen die niet op vaste grond kunnen lopen en biedt voorzichtige weerstand aan oefenbewegingen. De Multiple Sclerosis Association of America is een warm voorstander van het gebruik van watertherapieën voor mensen met MS. Een lijst met waterprogramma’s vindt u op mymsaa.org
Tai Chi en yoga
Programma’s met Tai Chi en yoga kunnen mensen met MS ook helpen. Tai Chi is een laag-intensieve op beweging gebaseerde oefenvorm die staand of zittend kan worden gedaan. Diepe ademhaling is onderdeel van de techniek. Yoga omvat ademhaling, kracht- en flexibiliteitsoefeningen, meditatie of ontspanningstechnieken. Een fysiotherapeut die in deze programma is getraind kan de oefeningen specifiek op ieders persoonlijke behoeftes en doelen aanpassen.
Alle volwassenen zouden tenminste 150 minuten van gemiddeld zware oefening per week moeten doen (sessies van 30 minuten, 5 dagen per week), op basis van de Physical Activity Guidelines for Americans die zijn ontwikkeld door de Office of Disease Prevention and Health Promotion in samenwerking met de President’s Council on Fitness, Sports and Nutrition.
Kan multiple sclerose worden voorkomen?
Wetenschappers moeten een specifieke oorzaak van MS nog vaststellen. De beste maatstaf voor preventie is het aanhouden van een gezonde levensstijl. Tenminste 150 minuten gemiddelde lichamelijke activiteit per week (30 minuten per dag, 5 dagen per week), gezond eten, voldoende slapen en de dagelijkse stress onder controle houden, zijn allemaal aspecten van gezond leven. Vroege diagnose en de juiste behandeling van MS kan leiden tot een succesvoller en actiever leven.