Stenose (wervelkanaalvernauwing)

Wat is stenose?

Stenose is een vernauwing in de wervels van de wervelkolom en leidt tot te veel druk op het ruggenmerg (centrale stenose) of op de zenuwen (laterale stenose). Stenose doet zich in de nek of in de onderrug voor.

De meest voorkomende oorzaken van stenose zijn verwant aan het verouderingsproces in de ruggengraat:

• Artrose is een verslechtering van het kraakbeen tussen gewrichten. Als reactie op deze schade vormt het lichaam vaak extra bot (“ exostose” genaamd) in een poging het gebied te ondersteunen. Deze exostose kunnen druk op de zenuwen veroorzaken, als deze uit het wervelkanaal komen.
• Normale veroudering en slijtage kunnen leiden tot een afvlakking van de tussenwervelschijven die ruimte geven tussen elke twee wervels. Deze vernauwde ruimte geeft minder plaats voor de zenuwen om van het ruggenmerg weg te lopen en soms drukken stukjes van het materiaal van de tussenwervelschijven op de zenuwen.

Rugletsel, botziektes (zoals de ziekte van Paget), rugtumoren en verdikking van bepaalde gewrichtsbanden in de gewrichten van de wervelkolom kunnen ook tot stenose leiden.

In de meeste gevallen kunnen de symptomen van stenose effectief gemanaged worden met fysiotherapie en andere conservatieve behandelingen. Alleen de meest ernstige gevallen van stenose moeten geopereerd worden of hebben agressievere behandeling nodig.

Wat zijn symptomen van stenose?

Stenose kan leiden tot symptomen zoals:

• Pijn, gevoelloosheid, tinteling of zwakte in uw armen en schouder, benen of romp
• Mogelijke problemen met de darm- en blaasfunctie.

Als u stenose in de nek heeft(cervicale stenose), heeft u misschien zwakte, gevoelloosheid en pijn in de armen en vaak in de benen, afhankelijk van welke zenuwen aangetast zijn. Het kan zijn dat u geen pijn in de nek zelf heeft.

Als u stenose in uw onderrug heeft (lumbale stenose), kunt u last hebben van pijn, gevoelloosheid en zwakte in de onderrug en benen, maar niet in de armen. Uw symptomen kunnen erger worden als u loopt en beter worden als u zit.

Hoe wordt stenose vastgesteld?

Omdat de symptomen van stenose vaak dezelfde zijn als die van andere leeftijdsgebonden aandoeningen, is een zorgvuldige diagnose belangrijk. Uw fysiotherapeut zal een grondige evaluatie uitvoeren, inclusief het doorlopen van uw medische voorgeschiedenis en zal screenen op de waarschijnlijk van stenose. De therapeut kan:

• Heel specifieke vragen stellen over de plaats en aard van uw pijn, zwakte en andere symptomen.
• U vragen om een lichaamsdiagram in te vullen om specifieke gebieden met pijn, gevoelloosheid en tinteling aan te duiden.
• Spierkracht en –gevoel testen om de ernst van de druk op uw zenuwen te bepalen.
• Uw houding onderzoeken en observeren hoe u loopt en andere dingen doet.
• Het bewegingsbereik in uw rug, armen en benen meten.
• Manuele therapie gebruiken om de mobiliteit van de gewrichten en spieren in uw rug te evalueren.
• De kracht van andere belangrijke spiergroepen testen.

Als u last heeft van spierzwakte en verlies van gevoel of heel ernstige pijn, kunnen speciale diagnostische test zoals röntgenfoto’s nodig zijn. Fysiotherapeuten werken nauw samen met artsen en andere gezondheidszorgverleners om er zeker van te zijn dat een accurate diagnose wordt gesteld en de juiste behandeling wordt aangeboden.

Onderzoek toont aan dat in alle gevallen behalve de meest ernstige (meestal met spierzwakte en veel pijn), conservatieve zorg zoals fysiotherapie tot betere resultaten leidt dan een operatie.

Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij stenose?

Uw fysiotherapeut wil u helpen met het verdergaan met uw dagelijkse activiteiten en het behouden van uw rol in het leven. De therapeut zal een behandelprogramma opzetten dat is gebaseerd op zowel de uitkomsten van de evaluatie als op uw persoonlijke doelen. Het behandelprogramma zal waarschijnlijk een combinatie van oefeningen zijn.

Verlicht pijn en verbeter beweging

Uw therapeut zal het volgende ontwerpen:

• Speciale oefeningen om de druk van de zenuwen te halen om de pijn te verlichten
• Stretchen en flexibiliteitsoefeningen om mobiliteit in de gewrichten en spieren in uw rug en ledematen te verbeteren – verbeterde mobiliteit in een gewricht is vaak de sleutel tot pijnverlichting.
• Krachtoefeningen – sterke spieren in de romp geven steun aan de gewrichten in uw rug en sterke spieren in de armen en benen helpen om een beetje werklast van uw gewrichten in de rug te halen.
• Aerobics oefeningen om het uithoudingsvermogen te verbeteren voor activiteiten zoals lopen, die door de stenose kunnen zijn aangetast.

Dit klinkt als veel oefening, maar maakt u zich geen zorgen: onderzoek toont aan dat hoe meer oefening u aankunt, hoe sneller u van uw pijn en van andere symptomen af bent.

Uw fysiotherapeut kan ook besluiten om een combinatie van behandelingen te gebruiken:

• Manuele therapie om de mobiliteit te verbeteren in stijve gewrichten, die aan uw symptomen kunnen bijdragen
• Een speciaal korsetachtig apparaat dat aan een loopband wordt bevestigd en helpt om de druk om de rugzenuwen ter verminderen terwijl u loopt
• De juiste houding leren om te leren hoe u druk op de zenuwen kunt verlichten door eenvoudige aanpassingen te doen aan hoe u staat, loopt en zit.
• Speciale pijnbehandeling, zoals ijs of elektrische stimulatie voor pijn die ernstig is en niet wordt verlicht door oefening of manuele therapie

Kan stenose worden voorkomen?

Stenose is een natuurlijk gevolg van veroudering. Onderzoek heeft nog geen manier opgeleverd om het voorkomen. We weten echter dat uw keuzes kunt maken die de impact van stenose op uw leven kunnen verminderen en de voortgang zelfs kunnen vertragen:

• Regelmatig oefenen versterkt de spieren die uw rug ondersteunen, houdt de gewrichten in de rug soepel en helpt u om op een gezond gewicht te blijven. Al deze factoren helpen om de slijtage van de ruggengraat te verminderen.
• Het gebruik van ondersteunende stoelen en matrassen en het vermijden van activiteiten die tot letsel kunnen leiden, zoals zwaar tillen, helpen om uw rug te beschermen.

Uw fysiotherapeut kan u helpen om een fitness programma op te stellen dat rekening houdt met uw stenose. Bepaalde oefeningen zijn voor mensen met stenose beter dan andere en uw therapeut kan u laten zien wat u zou moeten vermijden. Bijvoorbeeld, omdat lopen meestal pijnlijker is dan zitten, kan fietsen een betere manier voor u zijn om regelmatig te bewegen. Oefeningen om de romp te versterken moeten vaak worden aangepast om bewegingen te voorkomen waardoor extra druk op de zenuwen komt te staan zoals achterwaarts buigen.