Trismus

Wat is trismus?

“Trismus” is een term die wordt gebruikt om aandoeningen te omschrijven die een ongecontroleerd onvermogen veroorzaken om de mond of de kaak te openen. De meest voorkomende oorzaak van trismus is ontsteking van het zachte weefsel in de mond door:

• Een ontstoken kies

• Verwijdering van verstandkiezen

• Verwijdering van de amandelen

Minder vaak voorkomende oorzaken van trismus zijn:

• Bestraling van het gezicht of de hals
• Tetanus (“kaakklem”), een acute bacteriële infectie, die het lichaam meestal via een wond binnengaat.
• Myositis (spierontsteking)
• Kaakzenuwschade
• Litteken verkleving van het weefsel rond de kaak of de tong, wat kan ontstaan als de kaak lange tijd niet bewogen wordt.
• Spieratrofie (verdunning) die zich al kan voordoen als de kaak 3 dagen niet geopend is.
• Slechte mondhygiëne
• Tumoren of kanker
• Trauma aan de kaak
• Ziektes als lupus en sclerodermie

Trismus kan zich vrij snel voordoen in de eerste 9 maanden na bestraling in de buurt van het kaakgewricht. Daarna blijft het risico bestaan, maar de stijfheid lijkt zich langzamer te ontwikkelen. De risico’s zijn groter als de bestraling is gedaan in de buurt van het kaakgewricht of de kaakspieren die voor kauwen worden gebruikt, en neemt met name toe bij hogere bestralingsdoses.

Trismus wordt maar langzaam beter. Onderzoek suggereert dat behandeling 3 tot 12 weken in beslag kan nemen. Vroege behandeling is de beste manier om ernstiger problemen te voorkomen. Uw fysiotherapeut zal een persoonlijk behandelprogramma opstellen, gebaseerd op uw specifieke aandoening om het genezingsproces te versnellen, het gevoel van stijfheid in de kaak te verminderen en om het herstel van normale kaakbeweging en uw vermogen om te kauwen te ondersteunen.

Signalen en symptomen van trismus

Symptomen van trismus kunnen onder andere zijn:

• Toegenomen pijn in de kaak
• Onvermogen om de kaak te openen (er passen aan de voorkant van uw mond geen drie vinger verticaal op elkaar tussen uw onder- en boventanden).
• Een “spasme” of een “stijf” gevoel als u probeert uw mond open te doen.
• Moeite met kauwen
• Moeite met praten
• Moeite met ademhalen
• Moeite met tandenpoetsen of flossen

Als u trismus heeft loopt u risico om te stikken. Omdat u uw eten niet goed kunt kauwen, moet u misschien uw dieet ook aanpassen, wat kan inhouden dat u niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt. Alleen al het in de mond bewegen van voedsel kan moeilijk zijn, omdat de tong door trismus ook een deel van de mobiliteit kwijt kan raken. Als het onbehandeld blijft kan het niet-gebruiken van het kaakgewricht leiden tot atrofie of verdunning van de spieren die de kaak bewegen en tot mogelijke afbraak van de oppervlakken in het kaakgewricht.

Uw medische team zou naast de fysiotherapiebehandeling aanvullende behandelingen kunnen suggereren. Het gebruik van mondspalken om met stretchen te helpen is effectief gebleken. Andere mogelijkheden zijn injecties met Botox om de spieren te ontspannen en een operatie aan spieren, bot of het kaakgewricht.

Hoe wordt trismus vastgesteld?

Tijdens uw bezoek aan de fysiotherapeut, zal uw fysiotherapeut:

• Uw medische voorgeschiedenis nalopen en mogelijke eerdere operaties, fracturen of ander letsel aan uw hoofd, nek of kaak met u bespreken.
• Een lichamelijk onderzoek van uw kaak en nek doen
• Uw houding en de manier waarop uw nek beweegt evalueren.
• Het kaakgewricht onderzoeken om uit te vinden hoe goed het open kan, en of er afwijkingen in de kaakmobiliteit zijn sinds u trismus heeft.
• Overwegen of u om weer beweging te krijgen een kandidaat voor een hulpmiddel in de mond zou kunnen zijn, en u naar een tandarts doorverwijzen.

Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij trismus?

Uw fysiotherapeut kan helpen om de natuurlijke beweging van uw kaak te herstellen en uw dagelijks functioneren te verbeteren. Trismus ontwikkelt zich meestal langzaam. Bij sommige mensen ontwikkelt het zo langzaam dat ze niet in de gaten hebben dat ze hun mond maar half open kunnen doen. Hoe sneller u naar uw fysiotherapeut gaat, des te beter, want behandeling die al begint voordat trismus zich verder ontwikkelt is waarschijnlijk effectiever en efficiënter.

Zodra trismus bij u is vastgesteld, zal uw fysiotherapeut de juiste behandelingen kiezen om de beweging in uw kaak te verbeteren en de pijn te verlichten:

• Kaakbeweging verbeteren – Uw fysiotherapeut zal stretches en bewegingsbereikoefeningen voor uw kaak voorschrijven. De instructies zullen voor uw veiligheid ook individuele frequentie en intensiteit van de bewegingen inhouden. Uw fysiotherapeut zal specifieke technieken aanraden, zoals stretchen of zelf-mobilisatie om uw pijn te minimaliseren en functionaliteit te herstellen. Fysiotherapeuten gebruiken ook professionele hands-on technieken (manuele therapie) om voorzichtig de beweging te verbeteren en pijn in weefsel en gewrichten te verminderen. Uw fysiotherapeut kan u speciale “laag-intensieve” krachtoefeningen geven, die niet veel druk op uw kaakgewricht zetten, maar de spieren in de kaak wel sterker maken en een natuurlijker, pijnvrije beweging mogelijk maken. Uw fysiotherapeut zal u ook voorzichtige oefeningen leren die u thuis kunt doen om u te helpen om de opening van uw kaak langzaam maar zeker te vergroten en de manier waarop hij werkt te verbeteren.
• Pijn verlichten – Als u heel veel pijn heeft kan uw fysiotherapeut om de pijn te verminderen en de beweging te verbeteren lichamelijke toepassingen gebruiken, zoals elektrische stimulatie of diepe warmte.

Kan trismus worden voorkomen?

Preventie en vroege behandeling maakt het onder controle krijgen van trismus makkelijker. Vraag hulp als u een of meer van de beschreven symptomen ontwikkelt, zoals een stijve kaak, spasmes in de kaak of problemen met kauwen. In gevallen met veel risico wordt voordat trismus begint vaak overleg met een fysiotherapeut en behandeling met een mondspalk aanbevolen, vooral bij mensen die om een orale kanker te behandelen veel bestraling op het kaakgebied hebben gehad.