Ziekte van Parkinson
De ziekte van Parkinson is, na de ziekte van Alzheimer, de op een na meest voorkomende degeneratieve hersenstoornis. De ziekte van Parkinson komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Mensen uit alle etnische groepen kunnen de ziekte van Parkinson krijgen, maar het komt minder vaak voor bij African-American en Aziatische bevolkingsgroepen. De symptomen beginnen meestal als mensen rond de 60 zijn. Symptomen zijn vaak stijfheid (rigiditeit), schudden (tremor), langzaam bewegen en evenwichtsproblemen. Door deze symptomen lopen mensen met de ziekte van Parkinson risico om te vallen en hun botten te breken. Behandeling omvat een combinatie van medicatie en fysiotherapeut – en soms een operatie.
Wat is de ziekte van Parkinson?
De ziekte van Parkinson is gerelateerd aan het verlies van zenuwcellen in uw hersenen, die een chemische stof, dopamine genaamd, produceren. Dopamine is een belangrijke factor in het controleren van beweging.
De precieze oorzaak van de ziekte van Parkinson is nog niet bekend. Familiegeschiedenis, ouder worden, of blootstelling aan bepaalde gifstoffen in de omgeving kunnen aan het begin van de ziekte van Parkinson bijdragen. Het is een chronische degeneratieve ziekte, wat inhoudt dat het in de loop van de tijd erger wordt; mensen overlijden echter meestal niet aan de ziekte van Parkinson.
De ernst en soort van de symptomen van de ziekte van Parkinson kan sterk uiteenlopen. Sommige mensen hebben de ziekte 20 of 30 jaar en hebben een langzame progressie en achteruitgang in mobiliteit over een lange tijd. Bij anderen ontwikkelt de ziekte zich sneller en zij kunnen binnen 5 tot 10 jaar moeilijkheden met mobiliteit gaan ervaren.
Signalen en symptomen van de ziekte van Parkinson
De symptomen van de ziekte van Parkinson kunnen in eerste instantie erg licht zijn. Een bekend vroeg symptoom is een tremor in een hand, meestal wanneer u in rust bent. Het kan lijken of u een pil tussen uw duim en wijsvinger rolt. Tremoren kunnen zich ook in uw benen of kaak voordoen terwijl u in rust bent. Omdat de tremoren het meest zichtbaar zijn in rust, gaan ze meestal weg als u beweegt en hebben weinig invloed op het dagelijks functioneren.
Als de aandoening voortschrijdt, kunnen u andere symptomen gaan opvallen:
Uw bewegingen kunnen kleiner worden en misschien leiden tot:
- Schuifelen als u loopt
- Minder zwaaien met de armen als u loopt
- Dat uw handschrift aan het einde van een zin “wegloopt”
U kunt een gevoel van stijfheid of rigiditeit in uw spieren gaan ontwikkelen, wat een vervelende gevoel geeft in uw nek, romp of schouders.
U kunt last hebben van een instabiele houding, resulterend in slecht evenwicht en een groter valrisico.
Uw bewegingen kunnen trager worden bij het doen van de dagelijkse dingen zoals aankleden, douchen en bewegen in bed.
Uw kunt het gevoel hebben dat u “aan de vloer vastgenageld” bent, zodat het moeilijk is om een eerste stap te zetten.
U kunt een gebogen houding ontwikkelen
U kunt het fysiek lastig vinden om luid te praten
Familie en vrienden kunnen zien dat uw gezicht minder expressief is geworden.
U kunt het moeilijk vinden om dingen te doen die u vroeger zonder problemen deed, zoals tuinieren of tennissen en golfen.
Andere mogelijke symptomen zijn:
- Moeite om gedurende een langere tijd op een taak gefocust te blijven of om uw aandacht tussen meer dan een taak te verdelen.
- Vermoeidheid
- Gebrek aan motivatie
- Licht in het hoofd voelen
- Depressiviteit
Hoe wordt de ziekte van Parkinson vastgesteld?
Er is geen specifiek “onderzoek” zoals een röntgenfoto of een scan van uw hoofd die kan worden gebruikt om de ziekte van Parkinson te identificeren, dus het kan lastig zijn om een diagnose te stellen. Meestal wordt een diagnose gesteld op basis van uw medische voorgeschiedenis en een neurologisch onderzoek. Als uw fysiotherapeut vermoedt dat u symptomen van de ziekte van Parkinson vertoont, kunt u worden doorverwezen naar een neuroloog voor nader onderzoek.
De ziekte van Parkinson kan worden gediagnosticeerd als u:
- Tenminste twee van de hoofdsymptomen van de ziekte van Parkinson heeft – tremor in rust, vertraagde beweging of spierrigiditeit
- Een significante vooruitgang in uw symptomen ziet als u levopoda inneemt, een medicijn om de ziekte van Parkinson te behandelen
- Initiële symptomen heeft aan één kant van lichaam
Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij de ziekte van Parkinson?
Omdat de ziekte van Parkinson iedere persoon anders raakt, zal uw fysiotherapeut met u samenwerken om uw specifieke situatie te managen – op dit moment en terwijl uw aandoening verandert. U staat er niet alleen voor!
Uw behandelplan wordt na een uitvoerige evaluatie door uw fysiotherapeut opgesteld. Het onderzoek zal veel vragen omvatten over hoe de ziekte van Parkinson uw leven beïnvloed. Er zal onderzoek naar uw houding, kracht, flexibiliteit, loopvermogen, evenwicht en coördinatie worden gedaan.
Uw fysiotherapeut zal u helpen om zo actief en onafhankelijk mogelijk te blijven. U zult speciale oefeningen en technieken leren om de symptomen van de ziekte van Parkinson te bestrijden. Afhankelijk van de aard en ernst van uw aandoening kan uw behandelprogramma zich richten op behandeling die u helpt om:
Uw fitheid, kracht en soepelheid te verbeteren
Effectievere strategieën te ontwikkelen om in en uit bed, een stoel of een auto te stappen
Makkelijke om te draaien in bed
Efficiënter te staan en te draaien om van richting te veranderen
De souplesse en coördinatie terwijl u loopt te verbeteren
Uw vermogen om handbewegingen te maken te verbeteren
Het valrisico te verminderen
Efficiënt bezig te zijn met meer dan één ding tegelijk
Deel te nemen aan dingen die voor u belangrijk zijn
Sommige van de medicijnen die worden gebruikt om de ziekte van Parkinson onder controle ter houden hebben direct effect. Bewegen is bijvoorbeeld veel makkelijker kort nadat u bepaalde Parkinson medicijnen heeft ingenomen. Uw fysiotherapeut weet hoe u behandelingen, oefening en activiteit het beste kunt timen op basis van zowel het innameschema en de effecten van uw medicijnen om de beste resultaten te boeken.
De ziekte van Parkinson kan de dagelijkse dingen frustrerend en tijdrovend maken. Uw fysiotherapeut zal met u en uw familie samenwerken om de helpen bij de strijd tegen en het managen van de symptomen van de ziekte van Parkinson. Als uw aandoening verandert, zal uw behandelprogramma worden aangepast om u zo actief en onafhankelijk mogelijk te laten blijven.
Sommige mensen met de ziekte van Parkinson hebben baat bij een wandelstok, een rollator of een rollator met een laserstraal. Uw fysiotherapeut kijkt met u of een dergelijk hulpmiddel u baat zou kunnen geven. Als u lichamelijke hulp nodig heeft met bewegen in bed of om uit een stoel te komen, kan de fysiotherapeut met u en uw familie samenwerken om aan strategieën te werken om bewegen makkelijker te maken en letsel te voorkomen. Daarnaast zal uw fysiotherapeut suggesties doen over aanpassingen in uw thuisomgeving om veilig en efficiënt dagelijks functioneren thuis te optimaliseren.
Kan de ziekte van Parkinson worden voorkomen?
Tot op heden is niets bekend over hoe de ziekte van Parkinson te voorkomen is. Studies laten zien dat mensen met de ziekte van Parkinson die aan een oefenprogramma deelnamen, beter liepen en beter evenwicht, kracht soepelheid en fitheid hadden.
Deze studies laten echter ook zien dat mensen met de ziekte van Parkinson langzaam maar zeker de winst die ze hadden gemaakt weer kwijtraakten na afloop van hun gesuperviseerde oefenprogramma. Het is belangrijk om met uw fysiotherapeut te werken aan het ontwikkelen van goede oefengewoontes op de lange termijn.