Artrose van de schouder

Wat is artrose van de schouder?

Artrose van de schouder komt voor wanneer het kraakbeen dat de tegenoverliggende kanten van het schoudergewricht bekleed versleten of gescheurd raakt. In de vroege stadia van de aandoening ontwikkelen zich kleine putjes in het gladde kraakbeen dat beide kanten van het gewricht bekleed. Uiteindelijk ontwikkelen zich kleine botuitstulpingen of “bot spurs” aan de randen van de oppervlakken van het gewricht. Gewrichtsvloeistof kan zich ook gaan ophopen onder het kraakbeen, waardoor cysten worden gevormd, die druk kunnen zetten op het bot en kunnen bijdragen aan de pijn. In de eindstadia van de aandoening kan het kraakbeen helemaal wegslijten, waardoor bot-op-bot contact mogelijk wordt.

Het schoudergewricht bestaat uit twee beenderen. Het bot aan de bovenkant van de arm, de humerus, heeft een ronde, balvormige kop, bedekt met kraakbeen. Het bot aan de lichaamskant van het gewricht is de scapula of schouderblad. Het vlakke, met kraakbeen bedekte, oppervlak van de scapula dat de andere helft van het gewricht vormt wordt de cavitas glenoidalis genoemd. De 2 kanten van het schoudergewricht zijn omgeven en  verbonden door banden die de beweging van het gewricht onder controle houden. De gewrichtsbanden aan de voorkant van de schouder worden stijver naar mate artrose van de schouder voortschrijdt. Daarnaast kunnen de vier belangrijke spieren rond de schouder, die het rotatorenmanchet worden genoemd, overbelast raken, verzwakken of zelfs scheuren. Aandoeningen aan het rotatorenmanchet komen voor bij ongeveer 90% van mensen met artrose van de schouder.

Wat zijn symptomen van artrose van de schouder ?

Door artrose van de schouder kunt u volgende symptomen ervaren:

• Pijn bij activiteit die minder wordt bij rust
• Verminderde beweging in de schouder (bewegingsbereik), vooral bij reiken naar achteren zoals het pakken van een autogordel
• Zwakte
• Stijfheid en uiteindelijk moeite om de aangedane arm te gebruiken
• Pijn in rust en moeite met slapen als de aandoening erger wordt

Hoe wordt artrose van de schouder vastgesteld?

Uw arts kan een röntgenfoto aanvragen om vast te stellen in welke mate het gewricht veranderd is. Als het kraakbeen afslijt, wordt de ruimte tussen de botten die op deze beelden te zien zijn minder. Er kan ook sprake zijn van bot spurs of cysten. Zichtbare schade heeft vaak niet direct met uw pijn te maken. Als er een vermoeden is van botverlies, kan een CAT-scan worden aangevraagd om een beter beeld van het gebied te krijgen.

Uw fysiotherapeut zal vragen stellen over hoe het schouderprobleem uw leven beïnvloed, en welke activiteiten problemen voor u opleveren. Door uw pijn te beschrijven kan het beste plan voor uw behandeling worden vastgesteld. Uw fysiotherapeut zal evalueren hoe ver de schouder kan bewegen, zowel als u zelf uw arm beweegt en als hij of zij dat voor u doet. Het onderzoek zal ook een evaluatie omvatten van de kracht in de spieren van het rotatorenmanchet en diegenen die het schouderblad ondersteunen. De fysiotherapeut kan ook naar uw houding kijken en naar hoe u bepaalde activiteiten en bewegingen uitvoert om te zien hoe daardoor uw schouder wordt beïnvloed.

Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij artrose van de schouder?

Zonder een operatie

Als iemand schouderpijn krijgt is fysiotherapie de eerst aangeraden behandeling. De volgende behandelingen helpen de pijn te verlichten, beweging te verbeteren en maken toegenomen gebruik van uw schouder bij de dagelijkse dingen mogelijk. Ze kunnen de tijd totdat een operatie nodig is verlengen of helpen om dat helemaal te voorkomen.

• Verbeteren van mogelijkheid om gewone dingen te doen. Uw fysiotherapeut zal met u werken om u te helpen uw dagelijkse taken weer te kunnen uitvoeren. Door alleen maar uw houding aan te passen kunnen de druk en krachten op het gewricht minder worden en uw pijn worden verlicht. Hij of zij kan het gebruik van fysiotherapeutische “toepassingen” zoals warmte en kou aanraden, u leren om op de juiste manier te bewegen en u helpen om uw activiteiten aan te passen om uw pijn onder controle te houden.
• Verbeteren van mobiliteit van de schouder. Uw fysiotherapeut kan manieren aanbevelen om beweging van de schouder (bewegingsbereik) te herstellen. Door te stretchen kunnen stijve spieren en banden opgerekt worden, waardoor uw houding en mobiliteit beter worden. Mobilisatie van het schoudergewricht kan helpen om beweging te verbeteren en uw pijn te verlichten. Uw fysiotherapeut kan uw schouder voorzichtig bewegen (manuele therapie) om de banden in richtingen te stretchen, zoals met normaal stretchen of bewegen van de arm niet gaat.
• Verbeteren van de kracht in uw spieren. Het sterker maken van de spieren in het rotatorenmanchet kan de wrijving verminderen die wordt veroorzaakt doordat de ruwe  oppervlakken van het schoudergewricht tegen elkaar wrijven. Steun van de spieren die uw houding vasthouden kan helpen om de krachten op het schoudergewricht te verminderen.

Andere behandelopties zijn medicijnen zoals steroïden of niet-steroïde anti-ontstekingsremmers. Injecties met steroïden of pijnstillende medicijnen kunnen ook baat geven.

Na een operatie

Er zijn, afhankelijk van de hoeveelheid schade aan het gewricht en de omliggende structuren, en uw leeftijd, activiteitenniveau en beroep, verschillende operatieve mogelijkheden om artrose van de schouder te behandelen.

• **Palliatieve opties – **Het doel van deze operatie is om de symptomen te bestrijden; er is geen sprake van herstel of reconstructie van het aangedane gebied. Deze optie is de beste voor mensen jonger dan 65 met minimale kraakbeenproblemen, of mensen tussen 20 en 40 die nog vele actieve jaren voor zich hebben.
• Mogelijkheden tot reparatie, herstel en reconstructie – Recentelijk hebben chirurgen nieuwe “biologische resurfacing” technieken ontwikkeld voor jonge mensen met artrose van de schouder die nog niet toe zijn aan vervanging van de hele schouder. Uw arts en fysiotherapeut kunnen ze precies aan u uitleggen.
• Totale schouder arthroplastiek – Totale schouder arthroplastiek is de medische term voor een schoudervervanging. Dit is de beste chirurgische techniek voor oudere patiënten met gevorderde artrose van de schouder, die goede kwaliteit bot aan de schouder hebben en intacte spieren in het rotatorenmanchet. Deze procedure is het beste voor mensen die niet van plan zijn activiteiten op hoog niveau te doen (bovenhands werken, bovenhands sporten of heel vaak en veel zwaar tilwerk).
• Schouder hemiprothese – Een schouder hemiprothese is een gedeeltelijke vervanging van het gewricht. Dit is een mogelijkheid als de spieren in het rotatorenmanchet te zwak of beschadigd zijn om het gewricht behoorlijk te ondersteunen en bewegen.
• Omgekeerde schouderprothese – Deze operatie is ook een mogelijkheid als de spieren in het rotatorenmanchet niet meer werken of niet te repareren zijn, of als sprake is van een gecompliceerde breuk.
• Arthroscopie – Veel schouderoperaties kunnen worden gedaan via arthroscopie, een minder ingrijpende operatie waarbij de chirurg kleine incisies in de huid maakt en instrumentjes zo klein als een pen (met een camera) in het gewricht brengt om de schade te repareren.

Postoperatieve fysiotherapie verschilt afhankelijk van de uitgevoerde procedure. Het kan bestaan uit:

• **Voor uw veiligheid zorgen terwijl u geneest – **Uw chirurg en fysiotherapeut werken als een team om uw schouder weer gezond te maken. Als de chirurg klaar is met zijn of haar werk, begint uw werk. U moet op het juiste moment specifieke activiteiten en oefeningen uitvoeren om optimaal te genezen. Alle chirurgische procedures veranderen uw schoudergewricht en het omliggende weefsel. Mogelijkheden tot herstel en reconstructie kunnen verschillende maanden nodig hebben voor genezing met langer durende voorzorgsmaatregelen.
• Hulp bij bewegen van de schouder – Na een operatie zal uw schouder pijnlijk en gezwollen zijn, en zult u uw schouder niet willen bewegen. Maar voorzichtige beweging wordt vaak aanbevolen. Uw fysiotherapeut kan uw arm bewegen of u helpen om uw arm te bewegen om voorzichtig de mobiliteit weer te herstellen. Na sommige operaties wordt beweging tijdens de genezing beperkt: uw fysiotherapeut en uw chirurg zullen de beste opties om te herstellen voor u kiezen en u door het proces begeleiden.
• De schouder sterker maken – Door eerder onbruik of door pijn na de operatie, kan het zijn dat uw spieren niet zo sterk meer zijn als normaal. Als de spier tijdens de operatie is gerepareerd, zult u die een tijd moeten laten genezen en uw fysiotherapeut zal u vertellen welke activiteiten u veilig kunt doen om de genezing te bespoedigen.
• Pijn verlichten – Met manuele (hands-on) therapie en andere toepassingen kan uw fysiotherapeut helpen om uw pijn bij oefeningen en uw dagelijkse dingen te verminderen.
• Terug aan het werk en de dagelijkse dingen – De terugkeer naar werk en dagelijkse activiteiten kan traag zijn en uw fysiotherapeut zal u door het proces helpen om de beste resultaten te behalen.

Kan artrose van de schouder worden voorkomen?

Artrose van de schouder kan niet worden voorkomen. U kunt uw risico beperken door gemiddeld actief te zijn, de schouder sterk te houden en door te stretchen om de schouderspieren op de juiste lengte te houden. Uw fysiotherapeut kan u helpen vast te stellen welke oefeningen uw schouder gezond houden. Gezond eten en oefeningen doen zal u helpen om een gezond gewicht aan te houden en gezonde gewrichten te houden. Het vermijden van letsel aan de schouder helpt ook om het risico op artrose van de schouder te beperken.